Επίδαυρος

Tο ιερό του Ασκληπειού

Στην ενδοχώρα της Επιδαύρου, σε μια τοποθεσία με ήπιο κλίμα και πολλά νερά από ιαματικές πηγές, οι Επιδαύριοι ανέγειραν το ιερό του Ασκληπειού, το πιο λαμπρό θεραπευτικό κέντρο του τότε γνωσού κόσμου.

Η λατρεία των θεών-θεραπευτών στην Επίδαυρο ξεκινά από την προϊστορική περίοδο. Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο, ο γιατρός Μαλος (η Μαλεατας) λατρευόταν στην κορυφή του όρους Κυνόρτιου. Μετά το 1000 π.Χ., ο Απόλλωνας εκτόπισε την προϊστορική αυτή θεότητα πήρε το όνομά της. Ο Απόλλων Μαλεατας συνέχισε να λατρεύεται στο ιερό του ακόμα και μετά την ίδρυση του Ασκληπειού εως το τέλος του αρχαίου κόσμου. Το δόγμα του εξελίχθηκε σε αυτό του Ασκληπειού, μεσουρανώντας τον 6ο αιώνα π.Χ. με την ίδρυση του κύριου θεραπευτικού ιερού του.

Το κύρος και η φήμη που απέκτησε ο Ασκληπειός ως η κύρια θεραπευτική θεότητα, οδήγησαν το ιερό του σε οικονομική ευημερία, η οποία και επέτρεψε την περάτωση μεγάλου οικιστικού προγράμματος κατά τον 4ο και 3ο αιώνα π.Χ. για να στεγάσει τη θρησκεία του σε μνημειώδη κτήρια.

Ο Δωρικός ναός του Ασκληπειού, που ανεγέρθηκε μεταξύ 380 και 375 π.Χ., ήταν έργο του αρχιτέκτονα Θεόδοτου. Τα γλυπτά των αετωμάτων φιλοτεχνήθηκαν από τον Τιμόθεο ενώ το άγαλμα του Ασκληπειού ήταν έργο του Θρασυμεδη και του Πάρου.

Ο θόλος χτίστηκε δίπλα στον ναό μεταξύ του 360 και του 330 π.Χ.. Αυτό το κυκλικό κτήριο με τα περιστύλια ήταν το κέντρο της χθόνιας μυστηριακής θρησκείας του Ασκληπειού και τα φημισμένα γλυπτά του αποδίδονται στον αρχιτέκτονα και γλύπτη Πολύκλειτο, ο οποίος φαίνεται επίσης να είναι υπεύθυνος και για το θέατρο της Επιδαύρου, ένα από τα τελειότερα και καλύτερα διατηρημένα αρχαία ελληνικά θέατρα.

Βόρεια του ναού καιτου θόλου βρίσκεται το Άβατον ή Εγκοιμητήριον, ένα κτήριο όπου οι ασθενείς, αφού πρώτα εξαγνίζονταν και έκαναν θυσίες, έπρεπε να κοιμηθούν ώστε ο θεός να εμφανιστεί στο όνειρό τους για να τους θεραπεύσει ή να υποδείξει τη θεραπεία που έπρεπε να ακολουθήσουν. Η ανακάλυψη, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, μεγάλου αριθμού ιατρικών οργάνων, υποστηρίζει την άποψη ότι διεξάγονταν χειρουργικές επεμβάσεις και μέσα στο ιερό.

Ναοί αφιερωμένοι στις άλλες θεότητες (Αφροδίτη, Άρτεμις και Θέμις) χτίστηκαν γύρω από το ιερό του Ασκληπειού μαζί με κτήρια που παρείχαν υπηρεσίες για τους φιλοξενούμενους ή τους προσκυνητές καθώς και εγκαταστάσεις για τους αθλητικούς και μουσικούς διαγωνισμούς (στάδιο, παλαίστρα, γυμνάσιο, λουτρά, ωδείο και θέατρο).

Μετά από τρείς αιωνες ευημερίας, το Ασκληπείο δέχθηκε σειρά πληγμάτων. Ο ρωμαίος στρατηγός Σύλλας λεηλάτησε τους θησαυρούς του το 86 π.Χ. και μερικά χρόνια αργότερα καταστράφηκε από πειρατές προερχόμενους από την Κιλικία. Το ιερό πέρασε από μια δεύτερη περίοδο ευημερίας κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., όταν ανεγέρθηκαν νέα κτήρια και επισκευάστηκαν τα παλαιότερα. Το 395 μ.Χ. το ιερό λεηλατήθηκε από τους Γότθους του Άλαρικ και τελικά σταμάτησε να λειτουργεί όταν οι αρχαίες λατρείες απαγορεύτηκαν από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον 2ο το 26 μ.Χ..

Οι φθορές του χρόνου συμπληρώθηκαν από δύο ισχυρούς σεισμούς το 522 και το 551 μ.Χ.. και το ιερό παρέμεινε σιωπηλό εως ότου οι ανασκαφές που διεθήχθησαν από την Αρχαιολογική Εταιρία (1879-1928) αποκάλυψαν το σύνολο των μνημείων του.

Το μουσείο της Επιδαύρου

Το μουσείο χτίστηκε μεταξύ 1906 και 1909 από τον π. Καββαδία, ο οποίος ανέσκαωε την τοποθεσία για να στεγάσει τα σημαντικότερα ευρήματα. Οι κολώνες της εισόδου προέρχονται από το Άβατον καιτο εστερικό από τον Θόλο.

Στην πρώτη αίθουσα βρίσκονται επιγραφές που αναφέρουν τα θαύματα και τις θεραπείες χάρη στον Ασκληπειό καθώς και μια επιγραφή με τον ύμνο του Απόλλωνα και του Ασκληπειού, σύνθεση του Ισυλλου, επικού ποιητή της Επιδαύρου (280 π.Χ.). Υπάρχουν επίσης επιγραφές που καταγράφουν διεκδικήσεις καθώς και τα δρώμενα των οικιστικών εργασιών στον χώρο του ιερού. Μια μικρή βιτρίνα περιέχει ιατρικά όργανα και μικρά ευρήματα από τα ιερά του Απόλλωνα και του Ασκληπειού.

Η δεύτερη αίθουσα φιλοξενεί κυρίως αναθηματικά γλυπτά, που χρονολογούνται από την ύστερη περίοδο του δόγματος, καθώς και δείγματα, τα περισσότερα από τα οποία στεγάζονται τώρα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Στο πίσω μέρος της αίθουσας θα βρείτε ανακατασκευές της κιονοστοιχίας του πρόπυλου (εισόδου).

Η Τρίτη αίθουσα περιλαμβάνει ανακατασκευές μερών του ναού του Ασκληπειού και της Υγείας, δείγματα της γλυπτικής διακόσμησης από τα αετώματα του ναού του Ασκληπειού, και μια προσωρινή έκθεση ζωγραφικής και φωτογραφίας για να βοηθηθούν τους επισκέπτες στην κατανόηση της μορφής του θόλου.

Tο θέατρο του βωμού του Ασκληπειού στην Επίδαυρο

Το θέατρο του Ασκληπειού στην Επίδαυρο είναι ένα τέλειο παράδειγμα των επιτευγμάτων και της εμπειρίας των αρχαίων ελλήνων πάνω στην κατασκευή θεάτρων. Ήδη από την αρχαιότητα το θέατρο αυτό απέσπασε τα ευμενή σχόλια του Παυσανία για τη συμμετρία και την ομορφιά του.

Έχει την τυπική Ελληνιστική δομή με τα τρία βασικά μέρη: θέσεις θεατών, ορχήστρα και σκηνή. Το μακρύτερο διάζωμα είναι 58 μέτρα ενώ η διάμετρος της ορχήστρας είναι περίπου 20 μέτρα. Το χαμηλότερο εκ των δύο διαζωμάτων χωρίζεται με 13 σκάλες σε 12 τμήματα (με 34 σειρές πάγκων), ενώ το υψηλότερο διάζωμα χωρίζεται με 23 σκάλες σε 22 τμήματα (με 21 σειρές πάγκων).

Το κτίριο της σκηνής περιελάμβανε μία κύρια αίθουσα με τέσσερεις κίονες κατά μήκος του κεντρικού άξονα και από ένα τετράγωνο δωμάτιο σε κάθε τέρμα. Το προσκήνιο είχε πρόσοψη με 14 κολώνες. Δύο ράμπες στις δύο πλευρές οδηγούσαν στη σκηνή, ενώ μνημειώδεις διπλές πύλες υψώνονταν στις δύο εισόδους.

Το θέατρο χτίστηκε σε δύο στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., κατασκευάστηκε η ορχήστρα, το χαμηλότερο διάζωμα και το κτίριο της σκηνής (στην προ-Ελληνιστική του φάση). Κατά το δεύτερο στάδιο, στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ. ο χώρος των θεατών μεγάλωσε στα ανώτερα τμήματά του και το κτίριο της σκηνής πήρε την υστερο-Ελληνιστική μορφή του. Το θέατρο χρησιμοποιούταν για μουσικούς και ποιητικούς διαγωνισμούς και για θεατρικές παραστάσεις.

Για αιώνες το μνημείο παρέμενε καλυμμένο από παχιά στρώματα χώματος. Οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1881 υπό τη διεύθυνση του Π. Καββαδία. Ο χώρος των θεατών ήρθε στο φως σε πολύ καλή κατάσταση εκτός από τα διαζώματα στις άκρες και τους διατηρούμενους, ακόμα, τοίχους.

Στις αρχές του 20ου αιώνα η πύλη στη δυτική είσοδο και ο παρακείμενος διατηρημένος τοίχος αναστηλώθηκαν. Εργασίες μεγάλης κλίμακας διεξήχθησαν από το 1954 εως το 1963 με σκοπό την ανακατασκευή των κατεστραμμένων τμημάτων και τη μερική αναστήλωση του μνημείου.

Το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου

Το θέατρο της αρχαίας πόλης, στο ακρωτήρι “Νεσι” στην Παλαιά Επίδαυρο, είναι πολύ καλά διατηρημένο έχοντας το σχήμα που απέκτησε κατά τα τελευταία χρόνια της λειτουργίας του. Εκτός από νέες σειρές καθισμάτων, ο χώρος των θεατών είναι κατασκευασμένος από ασβεστόλιθο με πορώδεις σκάλες.

Μέχρι τώρα, εννέα τομείς με δεακοκτώ σειρές καθισμάτων έχουν έρθει στην επιφάνεια, που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν περίπου 2000 θεατές. Όλοι οι πάγκοι και οι θρόνοι του θεάτρου φέρουν επιγραφές με τα ονόματα των δωρητών, ενώ υποδηλώνουν άμεση σχέση του μνημείου με τη λατρεία του Διονύσου.

Από τις επιγραφές πάνω στο μνημείο κάποιος μπορεί να συμπεράνει ότι κατασκευάστησε σε χρονικά διάφορα στάδια, ξεκινώντας από τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. και συνεχίζοντας μέχρι την Ελληνιστική περίοδο. Πιθανόν να υπήρξε μία προγενέστερη, απλούστερη μορφή του θεάτρου. Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, η ορχήστρα έγινε ημικυκλική με την ανέγερση μίας σκηνής κοντύτερα στον χώρο των θεατών, της οποίας ο χαμηλότερος τομέας υπάρχει ακόμα. Πάγκοι από τον χώρο των θεατών χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των τειχών της πόλης, που βρίσκεται στην κορυφή του δεύτερου λόφου του ακρωτηρίου.

Ώρες λειτουργίας και τιμή εισιτηρίου