ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η Αθήνα κατά τον έκρυθμο 18ο αιώνα

Ο 18ος αιώνας θεωρείται η περίοδος όπου οι τοπικές κοινότητες της Αθήνας, Μουσουλμάνοι και μη Μουσουλμάνοι, ευημέρησαν. Στην Αθήνα, όπως και σε άλλες περιοχές, αυτό σήμαινε έντονες διαμάχες για τον έλεγχο της κοινότητας. Στις διαμάχες ενεπλάκησαν τόσο Χριστιανοί θρησκευτικοί ηγέτες, όσο και οι τοπικές Οθωμανικές αρχές.

Γύρω στο 1710 ο Δημήτριος Παλαιολόγος, ένας Χριστιανός Ορθόδοξος, ανακηρύχθηκε βοεβόδας (κυβερνήτης) για πρώτη φορά. Αργότερα δολοφονήθηκε από Μουσουλμάνους, παρόλο που ισχυρά στελέχη της Χριστιανικής κοινότητας βρίσκοντας επίσης πίσω με τη δολοφονία.

Το 1754, οι Αθηναίοι Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι αντέδρασαν στην αυταρχικότητα του βοεβόδα Σαρρη Μουσελεμ. Η εξέγερση κατεστάλη από στρατεύματα από τη Χαλκίδα και, το 1758, ο Μουσταφά Αλί Τσισδαράκης έγινε ο νέος βοεβόδας. Αργότερα θα έχτιζε το τζαμί, που ακόμα και σήμερα φέρει το όνομά του, στην Πλατεία Μοναστηρακίου.

Οι συνθήκες για τον χριστιανικό πληθυσμό της Αθήνας χειροτέρεψαν κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1768-1774) και ιδιαίτερα κατά τις εκστρατείες του Ρώσου ναυάρχου Ορλώφ στο Αιγαίο, όπου έλαβε μέρος μεγάλος αριθμός Χριστιανών. Κατά τις επιχειρήσεις αυτές η Σαλαμίνα καταλήφθηκε από ένοπλους Χριστιανούς, γεγονός που οδήγησε σε υποβάθμιση των σχέσεων μεταξύ Μουσουλμάνων και Χριστιανών στην Αθήνα, καθώς οι Μουσουλμάνοι θεώρησαν τους Χριστιανούς πιθανούς συμμάχους των Ρώσων.

Η περίοδος 1775-1796 σημαδεύτηκε από την παρουσία του βοεβόδα Χατζι Αλί Χασεκι. Αρχικά διατήρησε καλές σχέσεις με την επισκοπεία και τους γηραιότερους της κοινότητας. Λίγο αργότερα, πάντως, ένα μεγάλο μέρος της χριστιανικής κοινότητας στράφηκε εναντίον του, ακολουθούμενο από την επισκοπεία. Με την υποστήριξη της πλειοψηφίας των Χριστιανών, διαμαρτυρήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη για την υψηλή φορολογία. Ο Χασεκι αντικαταστάθηκε για σύντομη περίοδο, αλλά ανάκτησε τη θέση του το 1788 και τη διατήρησε εως το 1791.

Η βίαιη πολιτική του έκανε την κατάσταση δυσμενή για πολλούς Αθηναίους, κάποιοι από τους οποίους έπρεπε να εγκαταλείψουν την πόλη. Ο Χασεκι καρατομήθηκε το 1795 με εντολή του Μέγα Βεζύρη (πολύ ισχυρό αξίωμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία) και πολλοί Αθηναίοι επέστρεψαν στις εστίες του. Πάντως, ο πληθυσμός της πόλης είχε ήδη μειωθεί δραματικά εξαιτίας των διαμαχων και της επιδημίας πανώλης το 1789 και το 1792.

Σύντομα μετά από τα παραπάνω γεγονότα ο Λόρδος Έλγιν, πρέσβης της Μεγάλης Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη, απέκτησε άδεια από τον σουλτάνο για να αποσπάσει υλικό από τα αρχαιολογικά μνημεία της Αθήνας και να το μεταφέρει στην Αγγλία. Κατά συνέπεια, μεγάλο μέρος της ανάγλυφης διακόσμησης της Ακρόπολης, που σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, κλάπηκε.