ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Οι
Βαλκανικοί Πόλεμοι
Κατά
τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων μεταξύ 1921 και 1914, τα Βαλκανικά
κράτη (Βουλγαρία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Σερβία) πολέμησαν κατά
της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά και μεταξύ τους για την προσάρτηση
Οθωμανικών εδαφών. Τα τέσσερα παραπάνω Βαλκανικά κράτη επιθυμούσαν
την προσάρτηση εδαφών που βρίσκονταν υπό Οθωμανική διοίκηση, γνωστά
ως Ρωμυλία, που αποτελούνταν από την Ανατολική Ρωμυλία, την Αλβανία,
τη Μακεδονία και τη Θράκη. Στην πορεία αυτών των πολέμων, τα Βαλκανικά
κράτη κατέκτησαν τη Μακεδονία, την Αλβανία και το μεγαλύτερο τμήμα
της Θράκης και έπειτα πολέμησαν μεταξύ τους για τον έλεγχο των
κατακτημένων, πρώην οθωμανικών, εδαφών.
Πρώτος
Βαλκανικός Πόλεμος
Το
Μαυροβούνιο ξεκίνησε τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο κηρύσσοντας πόλεμο
κατά των Οθωμανών στις 8 Οκτωβρίου 1912. Οι Έλληνες κατέλαβαν
τη Θεσσαλονίκη και έπειτα η Αλβανία, η Ήπειρος και η Θράκη κατελήφθησαν
από τις συμμαχίες. Οι Οθωμανοί αναγκάστηκαν να υπερασπιστούν την
Κωνσταντινούπολη. Υπεγράφη εκεχειρία μεταξυ της Βουλγαρίας (που
εκπροσωπούσε τη Σερβία και το Μαυροβούνιο) και της Τουρκίας στις
3 Δεκεμβρίου 1912. Η Ελλάδα συνέχισε τον πόλεμο μόνη της, στοχεύοντας
στην κατάληψη των Ιωαννίνων, ενώ συμμετείχε και στα ειρηνευτικά
συνέδρια στο Λονδίνο. Η Συνθήκη του Λονδίνου τερμάτισε τον Πρώτο
Βαλκανικό Πόλεμο στις 18 Μαΐου 1913, αλλά οι εδαφικές διαμάχες
δεν εξομαλύνθηκαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το ξέσπασμα του Δεύτερου
Βαλκανικού Πολέμου.
Οι
νικητές του πολέμου τελικά ενεπλάκησαν σε πόλεμο μεταξύ τους για
το ζήτημα των εδαφών, τα οποία έχασε η Οθωμανική αυτοκρατορία.
Η Βουλγαρία ήταν της άποψης πως οι εδαφικές ανταμοιβές από τον
πόλεμο, ειδικά στη Μακεδονία, δεν ήταν ικανοποιητικές. Η Ελλάδα
και η Σερβία απάντησαν με στρατιωτική συνθήκη με το πρόσχημα της
πρόληψης της Βουλγαρικής εξάπλωσης. Η Βουλγαρία βρισκόταν σε ανοιχτή
διαμάχη και με τη Ρουμανία με την τελευταία να απαιτεί τον έλεγχο
του οχυρού της Σιλιστρίας στον Δούναβη, ως ανταμοιβή για την ουδετερότητα
που κράτησε στον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο. Στις 16 Ιουνίου 1912
ο Βασιλιάς Φερδινάνδος της Βουλγαρίας διέταξε τα στρατεύματά του
να επιτεθούν σε Σερβικές και Ελληνικές θέσεις και έτσι ξεκίνησε
ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος.
Μάχες
του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου |
Όνομα |
Χερσαία/Θαλάσσια |
Επιτιθέμενοι |
Στρατηγός |
Υπερασπιζόμενοι |
Στρατηγός |
Ημερομηνία |
Μάχη
του Σαρανταπόρου |
Χερσαία |
Έλληνες |
Πρίγκιπας
Κωνσταντίνος |
Οθωμανοί |
|
9
Οκτωβρίου 1912 |
Μάχη
των Γιαννιτσών |
Χερσαία |
Έλληνες |
Πρίγκιπας
Κωνσταντίνος |
Οθωμανοί |
Χασάν
Ταχσίν Πασά |
19
Οκτωβρίου 1912 |
Μάχη
του Κουμάνοβο |
Χερσαία |
Σέρβοι |
Στρατηγός
Radomir Putnik |
Οθωμανοί |
Ζεκι
Πασά (Στρατηγός) |
23
Οκτωβρίου 1912 |
Μάχη
του Κιρκ Κελεσε |
Χερσαία |
Βούλγαροι |
|
Οθωμανοί |
|
24
Οκτωβρίου 1912 |
Μάχη
των Πέντε Πηγαδιών |
Χερσαία |
Έλληνες |
Στρατηγός
Κ. Σαπουντζάκης |
Οθωμανοί |
Εσατ
Πασά |
24-30
Οκτωβρίου 1912 |
Μάχη
του Λουλε-Μπουργκάς |
Χερσαία |
Βούλγαροι |
|
Οθωμανοί |
|
28-31
Οκτωβρίου 1912 |
Μάχη
της Βεβης |
Χερσαία |
Έλληνες |
|
Οθωμανοί |
|
2
Νοεμβρίου 1912 |
Μάχη
του Πρίλεπ |
Χερσαία |
Σέρβοι |
|
Οθωμανοί |
|
3
Νοεμβρίου 1912 |
Μάχη
της Βίτολα |
Χερσαία |
Σέρβοι |
Στρατηγός
Petar Bojovic |
Οθωμανοί |
Ζεκι
Πασά (Στρατηγός) |
16-19
Νοεμβρίου 1912 |
Πολιορκία
της Αδριανούπολης |
Χερσαία |
Βούλγαροι
& Σέρβοι |
Στρατηγός
Vladimir Vazov, Στρατηγός Stepa Stepanovic |
Οθωμανοί |
Στρατηγός
Γκαζι Σουλκρι Πασά |
17
Νοεμβρίου-3 Δεκεμβρίου 1912 |
Ναυμαχία
της Έλλης |
Θαλάσσια |
Έλληνες |
Ναύαρχος
Παύλος Κουντουριώτης |
Οθωμανοί |
Ναύαρχος
Ραμίζ Μπέη |
3
Δεκεμβρίου 1912 |
Ναυμαχία
της Λήμνου |
Θαλάσσια |
Έλληνες |
Ναύαρχος
Παύλος Κουντουριώτης |
Οθωμανοί |
|
5-18
Ιανουαρίου 1913 |
Μάχη
του Μπιζανιου |
Χερσαία |
Έλληνες |
Πρίγκιπας
Κωνσταντίνος |
Οθωμανοί |
Εσατ
Πασά |
20-21
Φεβρουαρίου 1913 |
Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος
Η
κύρια Βουλγαρική επίθεση ήταν προγραμματισμένη να γίνει κατά των
Σέρβων με το 1ο, το 3ο, το 4ο και το 5ο στράτευμα ενώ το 2ο στράτευμα
είχε επιφορτιστεί με την επίθεση σε ελληνικές θέσεις στη Γευγελή
και τη Θεσσαλονίκη. Οι Βούλγαροι υστερούσαν σε αριθμό έναντι των
Ελλήνων και οι αψιμαχιες σύντομα μετατράπηκαν σε ευρεία ελληνική
επίθεση κατά μήκος της γραμμής του πυρός στις 19 Ιουνίου. Οι Βουλγαρικές
δυνάμεις αποσύρθηκαν αμέσως από τις θέσεις τους βόρεια της Θεσσαλονίκης
(εκτός από την απομονωμένη φρουρά στη Θεσσαλονίκη η οποία κατακυριεύτηκε)
σε άλλες αμυντικές θέσεις στο Κιλκίς. Το σχέδιο της γρήγορης εξόντωσης
του Σερβικού στρατού στην κεντρική Μακεδονία με συγκεντρωτική
επίθεση απέτυχε και οι Βούλγαροι αναχαιτίστηκαν.
Στη
Μάχη του Κιλκίς ο ελληνικός στρατός υπό την καθοδήγηση του, τότε
βασιλιά, Κωνσταντίνου υπερτερούσε αριθμητικά έναντι των Βουλγαρικών
δυνάμεων με αναλογία τρία προς ένα. Οι Βουλγαρικές απώλειες ανήλθαν
σε 7.000 στο Κιλκίς. Άλλοι 6.000 φυλακίστηκαν ενώ κατασχέθηκαν
και 130 όπλα. Οι Έλληνες υπέστησαν επίσης μεγάλες απώλειες που
ανήλθαν σε 8.700 θύματα. Ήταν η αποφασιστικότερη μάχη του μετώπου
και η μεγαλύτερη ελληνική επιτυχία στους δύο πολέμους.
Στις
29 Ιουλίου ο Βουλγαρικός στρατός εξαπέλυσε επιθέσεις και στις
δύο πλευρές της αμυντικής θέσης στην τοποθεσία Κρεσνα Γκοργκε
αναγκαζοντας τους Έλληνες να οπισθοχωρήσουν στην κοιλάδα του ποταμού
Μεστα και στη Στρουμα. Υπό τον κίνδυνο του αφανισμού, ο Κωνσταντίνος
ζήτησε από την κυβέρνησή του να μεσολαβήσει για εκεχειρία. Οι
Έλληνες είχαν απώλειες περίπου 10.000 στρατιωτών στις δέκα μέρες
του πολέμου. Η Βουλγαρική κυβέρνηση από την πλευρά της αναζητούσε
κάποια ειρηνική επίλυση και έτσι ο Κωνσταντίνος σώθηκε από την
καταστροφή.
Συμφωνήθηκε
γενική εκεχειρία στις 18 Ιουλίου και τέθηκαν σύνορα με τις συνθήκες
του Βουκουρεστίου και της Κωνσταντινούπολης. Η Βουλγαρία έχασε
τα περισσότερα από τα εδάφη που κατείχε από τον Πρώτο Βαλκανικό
Πόλεμο, όπως η περιοχή Dobrudja, το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας,
η Θράκη και η ακτογραμμή της στο Αιγαίο εκτός από
το λιμάνι Δεδεαγατς (Αλεξανδρούπολη). Η Σερβία έγινε η κυρίαρχη
δύναμη στα Βαλκάνια και η Ελλάδα ανέκτησε τη Θεσσαλονίκη και τα
περίχωρά της καθώς και το μεγαλύτερο τμήμα της ακτογραμμής της
δυτικής Θράκης. Επρόκειτο όμως για σύντομη περίοδο ειρήνης, καθώς
δέκα μήνες μετά άρχισαν ξανά οι μάχες που σηματοδότησαν την έναρξη
του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Μάχες
του Δευτέρου Βαλκανικού Πολέμου |
Όνομα |
Χερσαία/Θαλάσσια |
Επιτιθέμενοι |
Στρατηγός |
Υπερασπιζόμενοι |
Στρατηγός |
Ημερομηνία |
Μάχη
του Κιλκίς-Λαχανα |
Χερσαία |
Βούλγαροι |
Στατηγός
Ιβανωφ |
Έλληνες |
Βασιλιάς
Κωνσταντίνος |
19-21
Ιανουαρίου 1913 |
Μάχη
της Μπρεγκάλνιτσα |
Χερσαία |
Βούλγαροι |
Στατηγός
Μισιτς |
Σέρβοι |
|
30
Ιουνίου-9 Ιουλίου 1913 |
Μάχη
του Καλιμαντσι |
Χερσαία |
Βούλγαροι |
|
Σέρβοι |
|
15-18
Ιουλίου 1913 |
Μάχη
της Κρεσνα Γκοργκε |
Χερσαία |
Βούλγαροι |
|
Έλληνες |
Βασιλιάς
Κωνσταντίνος |
29
Ιουλίου-9 Αυγούστου 1913 |
Εθνικές
ανταλλαγές & εκδιώξεις μεταξύ 1912 και 1915
|
|
Οθωμανοί |
Έλληνες |
Βούλγαροι |
Ελληνική
Μακεδονία |
100000 |
|
50000 |
Ελληνική
και Σερβική Μακεδονία |
|
|
100000 |
Θράκη |
|
150.000-160.000 |
|
Ανατολική
Θράκη |
|
|
51000 |
Δυτική
Θράκη |
40.000-50.000 |
|
|
Βουλγαρο-Οθωμανικά
σύνορα |
47000 |
|
49000 |
Σύνολο |
190.000-200.000 |
150.000-160.000 |
250000 |
|