ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος
Εμφύλιος Πόλεμος
1946 -1949

Οι μάχες συνεχίστηκαν τον Μάρτιο του 1946, όταν μία ομάδα 30 πρώην μελών του ΕΛΑΣ, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν τεθεί υπό διωγμό, επιτέθηκε στο αστυνομικό τμήμα του Λιτόχωρου. Οπλισμένες ομάδες του ΕΛΑΣ μπήκαν στον ελλαδικό χώρο μέσω των ορεινών περιοχών κοντά στα Γιουγκοσλαβικά και στα Αλβανικά σύνορα. Πλέον ήταν οργανωμένες ομάδες υπό τη γενική ονομασία Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδος - ΔΣΕ) υπό την ηγεσία του βετεράνου του ΕΛΑΣ, Μάρκου Βαφειάδη (γνωστού και ως Στρατηγού Μάρκου), ο οποίος διοικούσε από τη βάση του στη Γιουγκοσλαβία και είχε σταλεί από το ΚΚΕ ώστε να οργανώσει τα ήδη υπάρχοντα στρατεύματα.

Στα τέλη του 1946, ο ΔΣΕ μπορούσε να παρατάξει περίπου 10.000 παρτιζάνους σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως στα βόρεια ορεινά τμήματα. Σύμφωνα με τον ΔΣΕ, οι πολεμιστές του “αντιστέκονταν στη βασιλεία της τρομοκρατείας της οποίας ηγούνταν οι δεξιές ομάδες σε όλη την Ελλάδα”.

Ο Ελληνικός Στρατός αριθμούσε περίπου 90.000 άνδρες και σταδιακά αποκτούσε περισσότερο επαγγελματική βάση. Το έργο του επανεξοπλισμού και της εκπαίδευσης του στρατού είχε ανατεθεί στις Δυτικές Συμμαχίες. Αλλά στις αρχές του 1947 η Βρετανία, η οποία είχε επενδύσει 85 εκατομμύρια λίρες από το 1944, δε μπορούσε πλέον να συνεχίσει αυτή την αποστολή. Ο Πρόεδρος Τρούμαν ανακοίνωσε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να υποστηρίξουν την Ελληνική Κυβέρνηση από την Κομμουνιστική πίεση. Αυτό ήταν η έναρξη μίας μακράς και δύσκολης σχέσης μεταξύ της ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Για αρκετές δεκαετίες ο Αμερικανός Πρέσβης συμβούλευε τον Βασιλιά Όθωνα σχετικά εμ σημαντικά ζητήματα, όπως ο διορισμός Πρωθυπουργού.

Κατά τη διάρκεια του 1947 οι μάχες κλιμακώθηκαν. Ο ΔΣΕ πραγματοποίησε επιθέσεις μεγάλης κλίμακας σε πόλεις στη Βόρειο Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, εμποδίζοντας τον στρατό να αντεπιτεθεί. Ο στρατός στη συνέχεια δεν αντιμετώπισε αντίσταση καθώς ο ΔΣΕ υποχώρησε στα βουνά και στα ασφαλή καταφύγια στα βόρεια σύνορα. Το ηθικό του στρατού ήταν χαμηλό και θα περνούσε κάποιος χρόνος εως ότου γίνει εμφανής η υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.

Τον Σεπτέμβριο του 1947 η ηγεσία του ΚΚΕ αποφάσισε να αλλάξει την τακτική της, μεταβαίνοντας από το αντάρτικο σε κανονικό πόλεμο, παρά τις διαφωνίες του Βαφειάδη. Τον Δεκέμβριο το ΚΚΕ ανακοίνωσε τη δημιουργία Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης με Πρωθυπουργό τον Βαφειάδη. Αυτό οδήγησε στον αποκλεισμό του ΚΚΕ από την κυβέρνηση της Αθήνας.

Η νέα στρατηγική προκάλεσε μεγάλες απώλειες στον ΔΣΕ στην προσπάθειά του να καταλάβει πόλη ώστε αυτή να γίνει η έδρα της κυβέρνησης. Τον Δεκέμβριο του 1947 1.200 άνδρες του ΔΣΕ σκοτώθηκαν στη μάχη κοντά στην Κόνιτσα. Η στρατηγική αυτή ανάγκασε την κυβέρνηση να αυξήσει το μέγεθος του στρατού. Έχοντας τον έλεγχο των σημαντικότερων πόλεων, η κυβέρνηση πήρε σκληρά μέτρα κατά των μελών του ΚΚΕ και των υποστηρικτών του, πολλοί από τους οποίους φυλακίστηκαν στη Μακρόνησο.

Παρά τις απώλειες, όπως στη μάχη της Κόνιτσας, ο ΔΣΕ έφθασε στο αποκορύφωμα της δύναμής του το 1948, επεκτείνοντας τις επιχειρήσεις του στην Πελοπόννησο και ακόμα και στην Αττική, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την Αθήνα. Ο ΔΣΕ περιελάμβανε τουλάχιστον 20.000 πολεμιστές και δίκτυο υποστηρικτών και πληροφοριοδοτών σε κάθε χωριό και προάστιο. Σύμφωνα με υπολογισμούς, από τους 20.000 πολεμιστές του ΔΣΕ, περίπου 14.000 ήταν Σλαβομακεδονικής καταγωγής.

Πόροι των Δυτικών Συμμάχων, οι σύμβουλοι και εξοπλισμός εισήχθησαν στην Ελλάδα και υπό την καθοδήγηση των Δυτικών Συμμάχων πραγματοποιήθηκε σειρά επιχειρήσεων στα βουνά της κεντρικής Ελλάδας. Παρόλο που η αντεπίθεση αυτή δεν πέτυχε όλους τους σκοπούς της, ο ΔΣΕ δέχθηκε μεγάλο πλήγμα.