Ο Παρθενώνας
Η δόξα της Ακρόπολης

Ο πραότητα! Ω ομορφιά τόσο απλή και πραγματική! Θεά, για την οποία η θρησκεία σημαίνει λόγο και σοφία, για την οποία ο ναός είναι μία αιώνια μελέτη με συνείδηση και ειλικρίνεια, αργοπορημένος φτάνω στο κατώφλι των μυστηρίων σου. Δεν υπάρχει σωτηρία για τον κόσμο, εκτός κι αν γυρίσει σ’εσένα. – Έρνεστ Ρενάν.

Πριν το 480 π.Χ. στο ίδιο σημείο που σήμερα δεσπόζει ο Παρθενώνας, είχε αρχίσει να κτίζεται ένας άλλος ναός, ο Προπαρθενώνας. Ήταν ο πρώτος μεγάλος μαρμάρινος ναός στην Αθήνα, ίδιος σε μέγεθος με τον τωρινό Παρθενώνα. Ήταν ο πρώτος μεγάλος μαρμάρινος ναός στην Αθήνα, ίδιος σε μέγεθοε με τον παρόντα Παρθενώνα. Ο ναός αυτός καταστράφηκε όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Ακρόπολη το 480 π.Χ.. Αργότερα, μέρη αυτού του ναού χρησιμοποιήθηκαν στο τείχος του Κίμωνα.

Υπό την καθοδήγηση του Περικλή και πάνω στα θεμέλια του προηγούμενου ναού ανεγέρθηκε ο ναός της Αθηνάς Παρθένου, που ολοκληρώθηκε μεταξύ 447 και 432 π.Χ.. Οι αρχιτέκτονες αυτού του ναού, ενός αριστουργήματος της ελληνικής αρχιτεκτονικής τέχνης, ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης. Ο Φειδίας, ένας φίλος του Περικλή, ανέλαβε τη γενική επίβλεψη των εργασιών της ανέγερσης στην Ακρόπολη.

Τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο Παρθενώνας έγινε Χριστιανική εκκλησία, με την προσθήκη μίας αψίδας στο ανατολικό άκρο. Έπειτα λειτούργησε ως τζαμί, οποότε και προστέθηκε σε αυτόν ένας μιναρές. Το 1687 και ενώ οι Βενετοί επιτίθονταν στην Αθήνα, χρησιμοποιήθηκε σαν πυριτιδαποθήκη από τους Τούρκους και ολόκληρος ο κεντρικός τομέας του καταστράφηκε από μία έκρηξη.

Ο Παρθενώνας είναι χτισμένος με Πεντελικό μάρμαρο. Είναι ναός Δωρικού ρυθμού με Ιωνικά στοιχεία. Στις ανατολικές και δυτικές προσόψεις του υπάρχουν δύο γαλαρίες δωρικού ρυθμού με έξι κολώνες. Το κτίριο περιτριγυρίζεται από γαλαρία δωρικού ρυθμού με 8 κολώνες στη μία κοντύτερη πλευρά και 17 κολώνες στην άλλη πλευρά (μακρύτερη).

Τεχνάσματα

Εκτός από το γεγονός ότι ο Δωρικός και ο Ιωνικός ρυθμός χρησιμοποιήθηκαν δίπλα ο ένας στον άλλο, υπάρχουν και άλλα στοιχεία που κάνουν τον Παρθενώνα τόσο μοναδικό. Για να πάρουν ένα πιο ικανοποιητικό και εκστατικό αποτέλεσμα, οι αρχιτέκτονες χρησιμοποίησαν μερικά αρχιτεκτονικά τεχνάσματα.

- οι οριζόντιες επιφάνειες του κτιρίου είναι γεωμετρικά κυρτές, όχι εντελώς επίπεδες
- οι κολώνες γίνονται μικρότερες όσο προχωρούμε προς τα πάνω και γέρνουν ελαφρώς προς το
  μέσον του ναού
- οι κολώνες που βρίσκονται στις γωνίες του ναού έχουν μεγαλύτερη διάμετρο σε σχέση με τις
  υπόλοιπες
Με αυτό τον τρόπο η παρέκκλιση που δημιουργεί το ανθρώπινο μάτι διορθώθηκε.

Η εξωτερική Δωρική ζωοφόρος είχε 92 μετώπες με ανάγλυφες παραστάσεις. Στην ανατολική πλευρά απεικονιζόταν η Γιγαντομαχία και στη δυτική πλευρά η Αμαζονομαχία. Η νότια πλευρά περιελάμβανε την Κενταυρομαχία και στη βόρεια πλευρά βρισκόταν η κατάληψη της Τροίας. Οι μετώπες που άντεξαν στο χρόνο κρατούνται στο Βρετανικό Μουσείο, τον Λούβρο, το Μουσείο της Ακρόπολης αλλά ακόμα και πάνω στον ίδιο το ναό.

Το ανατολικό αέτωμα απεικόνιζε τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του πατέρα της, Δία, ενώ το δυτικό αέτωμα περιλαμβάνει τη μάχη μεταξύ του Ποσειδώνα και της Αθηνάς. Η οροφή του ναού είχε τα ακρωτήρια (είδος αγαλμάτων) με τη μορφή συνταιριασμένων φυτών.

Το διάζωμα (ζωοφόρος) του Παρθενώνα έχει 360 ανθρώπινες φιγούρες συνολικά, καθώς και μεγάλο αριθμό ζώων. Όλες οι φιγούρες δείχνουν να κινούνται προς τα ανατολικά, όπου η παράδοση του πέπλου λαμβάνει χώρα υπό την παρουσία των Θεών και των σημαντικότερων προσωπικοτήτων της πόλης. Σε αυτή την υπέροχη σύνθεση όλες οι κατακτήσεις της Αθηναϊκής δημοκρατίας παρουσιάζονται συγκεντρωτικά.

Γιγάντια Αθηνά

Ο σηκός του Παρθενώνα έχει ύψος 30 μέτρων και είναι εξαιρετικά πλατύς. Συνήθως η εσωτερικότερη αίθουσα δεν ήταν τόσο μεγάλη, αφού δεν λάμβαναν χώρα θρησκευτικές τελετές εκεί. Οι τελετές αυτές γίνονταν σε υπαίθριους βωμούς. Ο Παρθενώνας ήταν η πρώτη εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα, αν και κάποιες τελετές συνέχισαν να γίνονται έξω.

Υπάρχει ένας επιπλέον λόγος που η εσωτερική αίθουσα είναι τόσο μεγάλη. Το γιγάντιο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου ύψους 12 μέτρων, φτιαγμένο από ελεφαντόδοντο και χρυσό, που έπρεπε να τοποθετηθεί στον σηκό. Ο Φειδίας, ο καλλιτέχνης, είχε κατασκευάσει το άγαλμα της θεάς πλήρως θωρακισμένο, που κρατούσε μία μικρήΝίκη στο ένα από τα χέρια της. Το βάθρο του αγάλματος απεικόνιζε μία μυθολογική σκηνή παρμένη από τη γέννηση της Πανδόρας. Μπροστά από το άγαλμα υπήρχε ένας νιπτήρας με νερό, που βρισκόταν εκεί για να διατηρεί τον ελεφαντόδοντο και να κρατάει το σχήμα του, πράγματα στα οποία βοηθούσε η υψηλή υγρασία που δημιουργούταν. Η αντανάκλαση στο νερό έδινε επίσης μεγαλοπρέπεια στο άγαλμα.

Το άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου περιτριφυριζόταν από δυώροφη γαλαρία με σειρά από κολώνες, που σχημάτιζε το σχήμα του χαρακτήρα Π. Το δυτικό μέρος του Παρθενώνα, κλεισμένο από λοξευμένο τοίχο, χρησιμοποιούταν ως θησαυροφυλάκιο για ιερλα αντικείμενα. Η αίθουσα που βρισκόταν εσωτερικότερα είχε τέσσερις κολώνες Ιωνικού ρυθμού σε δύο σειρές.

Το Ιωνικό διάζωμα που κύκλωνε το ναό από την εσωτερική πλευρά του, βρισκόταν κάτω ακριβώς από την οροφή. Αυτά τα 160 μέτρα που είχε μήκος και που ήταν έργο του Φειδία απεικόνιζαν τη σημαντικότερη εκδήλωση της λατρείας της θεάς Αθηνάς, τα Παναθήναια. Οι μεγάλοι Παναθηναϊκοί αγώνες λάμβαναν χώρα κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμή της Αθηνάς Πολιας. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, που διαρκούσε μία εβδομάδα, πραγματοποιούνταν μουσικοί και αθλητικοί διαγωνισμοί. Η σημαντικότερη στιγμή της γιορτής ήταν η πομπή που ολοκληρωνόταν με τη συμβολική προσφορά ενός νέου πέπλου στο ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς Πολιας στο Ερέχθειο. Το πέπλο ήταν διακοσμημένο με κεντημένες σκηνές από τη μάχη των γιγάντων και μεταφερόταν σε βαγόνι με τη μορφή πλοίου με τροχούς. Η πομπή άρχιζε από το Πομπείο στον Κεραμεικό, διέσχιζε την Αγορά, ακολουθούσε την Παναθηναϊκή οδό μέχρι να καταλήξει στον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Η προσφορά του πέπλου ακολουθούταν από προσφορά περίπου εκατό ζώων και γεύματος σε όλους τους κατοίκους.