Ακρόπολη
Νότια Πλευρά

Η νότια πλευρά της Ακρόπολης έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καλλιτεχνική, πνευματική και θρησκευτική δραστηριότητα της αρχαίας Αθήνας. Σημαντικά δημόσια κτίρια ανεγέρθηκαν στην περιοχή: το ωδείο του Περικλή, το ιερό και ο ναός του Διονύσου, τα χορηγικά μνημεία, το Ασκληπιειό, η στοά του Ευμενους και το ωδείο του Ηρώδου Αττικού.

Η νότια πλευρά όπως ήταν

“Όσο για την πόλη μας, σύμφωνα με την επιθυμία του Δία και τις σκέψεις των σειρήνων, αθάνατων θεών, δε θα καταστραφεί ποτέ, αφού η προστάτιδά της, η τόσο μεγαλόψυχη κόρη ενός τέτοιου πατέρα, έχει τα χέρια της πάνω της.”

Το υπερθέαμα ήχου και εικόνας

Εαν είσασταν στην Αθήνα μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου, όπως συμβαίνει συνήθως με τους περισσότερους επισκέπτες, τότε θα είχατε την τύχη να παρακολουθήσετε ένα από τα καλοκαιρινά υπερθεάματα ήχου και φωτός στην Ακρόπολη.

Κάθε βράδι εκατοντάδες προβολείς σημάδευαν τον λόφο και τον Παρθενώνα. Εκτός από την πανδαισία φωτός περιλαμβανόταν και σχολιασμός στα Αγγλικά, που επεξηγούσε την πλούσια ιστορία της Αθήνας. Αν και η Ακρόπολη παραμένει πάντα εντυπωσιακή, αυτή ήταν μία ιδιαίτερα καλή στιγμή για να τη θαυμάσετε, αφού προσέφερε ένα πραγματικά εκπληκτικό θέαμα.

Από το 2000 αυτό το εντυπωσιακό θέαμα δε λαμβάνει πλέον χώρα. Σύμφωνα με κάποιους, ο λόγος είναι πως τα φώτα έφθειραν τα μάρμαρα των μνημείων της Ακρόπολης, κάτι που όμως δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ επισήμως.

Οι γερανοί της Ακρόπολης

Οι επεμβάσεις συντήρησης που διεξάγονται από το 1975 και έπειτα στην Ακρόπολη ήταν επιβεβλημένες λόγω των προβλημάτων που προξενήθηκαν κυρίως από ελλατωματικές εργασίες συντήρησης, φωτιές, πολέμους, λεηλασίες και σεισμούς. Οι παραπάνω λόγοι οδήγησαν στη θραύση και τον κατακερματισμό των μαρμάρων που οδήγησε στην αποσταθεροποίηση κάποιων σημείων των μνημείων και στον κίνδυνο κατάρρευσής τους. Τέλος, η ατμοσφαιρική ρύπανση κατέστησε αναγκαία την αφαίρεση της ανάγλυφης διακόσμησης από τα κτίρια, για να φυλαχθούν στο μουσείο της Ακρόπολης.

Σήμερα, τα σχέδια για την εδραίωση του βράχου της Ακρόπολης, για την αναστύλωση του ερέχθειου, του νοτίου τείχους των Προπυλαίων και της ανατολικής πλευράς του Παρθενώνα έχουν ολοκληρωθεί. Τα σχέδια για την αναστύλωση του νοτίου κυκλικού τείχους της Ακρόπολης, του Παρθενώνα (πρόναος, οπισθόναος, βόρεια πρόσοψη, πλευρικά τείχη του σηκού), των Προπυλαίων (ανώτερο οικοδόμημα του κεντρικού κτιρίου), του ναού της Αθηνάς Νίκης, όπως και της επιφάνειάς των προηγούμενων κτιρίων, του Ερεχθείου και του δυτικού σιαζώματος (ζωοφόρου), βρίσκονται σε εξέλιξη.

Η επέμβαση στα μοναδικά μνημεία της Κλασσικής Αρχαιότητας αποτελεί μεγάλη ευθύνη που περιλαμβάνει ειδικό επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό. Εκτός από την επιστημονική έρευνα, οι ειδικές γνώσεις, η εμπειρία στον τομέα, η συνεχής επίβλεψη κατά τη διάρκεια των δύσκολων τεχνικών επεμβάσεων, η συντήρηση, η αναστύλωση και παρουσίαση των μνημείων για τις μελλοντικές γενιές απαιτούν μακροχρόνιες προσπάθειες.

Η συντήρηση και η αναστύλωση των μνημείων της Ακρόπολης γίνεται από την Υπηρεσία Αναστύλωσης της Ακρόπολης υπό την επίβλεψη και την επιστημονική καθοδήγηση της Επιτροπής για τη Διατήρηση των Μνημείων της Ακρόπολης σε συνεργασίαμε την 1η Εφορία Προϊστορικών και Κλασσικών αρχαιοτήτων. Το σχέδιο χρηματοδοτείται από την ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Κράτος.

Θα χρειαστούν πολλά χρόνια ακόμα μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών αλλά, όταν έρθει αυτή η μέρα, η Ακρόπολη και όλα τα κλασσικά θαυματά της θα βρίσκονται εκεί για να τα θαυμάσουν με τη δόξα που τους αρμόζει όλες οι μελλοντικές γενιές.

Η Ακρόπολη – Όπως ήταν

Η Ακρόπολη, όπως και οι πλαγιές της, κάποτε είχαν πολλά περισσότερα κτίρια και ναούς από αυτά που μπορείτε να δείτε σήμερα. Αυτό που έχει μείνει από αυτά είναι τα θεμέλια.

Ο ναός της Ρώμης και του Αυγούστου είναι ένα κτίριο που χρονολογείται στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ.. Αποτελείται από έναν διάδρομο περιστοιχισμένο από σειρά κιόνων με εννέα κολώνες Ιωνικού ρυθμού. Το ιερό του Πανδιου, του γιου του Ερεχθεα, είναι ένα υπαίθριο ιερό του 5ου αιώνα π.Χ..

Φυσικά, ένα ιερό αφιερωμένο στον Δία, του πρώτου από τους θεούς, δε θα μπορούσε να απουσιάζει από τον ιερό βράχο. Αφού ο Δίας είναι ο θεός των ουρανών, είναι συνυφασμένος με τις κορυφές των βουνών και κατά συνέπεια λατρευόταν στο υψηλότερο σημείο της Ακρόπολης.

Ανάμεσα στο Ερέχθειο και τον Παρθενώνα θα βρείτε τα θεμέλια του αρχαϊκού ναού της Αθηνάς (570-560 π.Χ.). Ο ναός χτίστηκε με εντολή του Πεισίστρατου και συνδέεται με την επανοργάνωση των Παναθηναίων το 566 π.Χ.. Το 480 π.Χ. καταστράφηκε από τους Πέρσες. Στη συνέχεια επισκευάστηκε μερικώς και από το 454 π.Χ. οι θησαυροί της Δήλου φυλάσσονταν στον σηκό του. Ανατολικά αυτού του ναού βρισκόταν ο βωμός της Αθηνάς Πολιάς και του Έρεχθου. Οι προσφορές κατά τη διάρκεια των Παναθηναίων κρατούνταν εκεί.

Οι Αρρεφόρες έμεναν στο μικρό Αρρεφόρειο. Ήταν νέα κορίτσια από την Αθήνα που λάμβαναν μέρος σε κάποιες μυστηριακές τελετές. Τα κορίτσια αυτά θα έφερναν τα ιερά αντικείμενα στο ιερό της Αφροδίτης. Αυτά τα αντικείμενα ήταν ψωμιά σε σχήμα φαλλού και φιδιού. Οι ιεροτελεστίες αυτές πιθανόν να ήταν συνδεδεμένες με τη γονιμότητα της φύσης.

Σε παλαιότερες εποχές βρίσκονταν αναθηματικά δώρα στην Ακρόπολη. Αυτά τα έργα τέχνης ήταν κυρίως αγάλματα πουθα προσέθεταν στην ομορφιά του ιερού μέρους. Μόνο όσα από αυτά ήταν κρυμμένα σε σπήλαια κοντά στην Ακρόπολη πριν από την επιδρομή των Περσών υπάρχουν ακόμα.

Θέατρο του Διονύσου

Δεδομένου ότι η Ακρόπολη ήταν το πνευματικό κέντρο , η νότια πλαγιά της Ακρόπολης αποτέλεσε το διανοητικό κέντρο της Αθήνας από τον 6ο αιώνα π.Χ.. Όταν ο Πεισίστρατος έφερε τη λατρεία του Διονύσου στην Αθήνα, χτίστηκε ένα ιερό του Διονύσου Ελευθερίου. Ο μικρός ναός περιείχε το ξύλινο άγαλμα της θεάς. Τον 4ο αιώνα π.Χ. χτίστηκε μια γαλαρία και ένας νέος ναός που φιλοξενούσε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διονύσου.

Βορείως του ιερού, ο Πεισίστρατος έδωσε εντολή για το χτίσιμο ενός κυκλικού χώρου για τους χορούς προς τιμή του Διονύσου. Ο χώρος αυτός αργότερα χρησιμοποιήθηκε για να χτιστεί το θέατρο του Διονύσου, αρχικά κατασκευασμένο από ξύλο που αντικαταστάθηκε από πέτρινες θέσεις αργότερα, ενώ προσθέθηκε και μία μόνιμη σκηνή. Το θέατρο καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε δύο φορές, πρώτα το 86 π.Χ. από τον Σύλλα και ξανά το 267 μ.Χ. από τους Ερούλους.

Τελευταία, αρχιτεκτονικά μέλη της ορχήστρας και του τείχους συγκράτησης στην ανατολική πάροδο του θεάτρου του Διονύσου αναστυλώθηκαν. Η πάροδος ήταν μία από τις δύο πλάγιες εισόδους, από τις οποίες ο χορός και οι ηθοποιοί έμπαιναν στην ορχήστρα από κάθε πλευρά αντίστοιχα.

Το θέατρο του Διονύσου ήταν το πρώτο θέατρο στον κόσμο. Ήταν επίσης το μέρος όπου παίζονταν έργα διάσημων κλασσικών δραματικών συγγραφέων.

Η Γέννηση του Θεάτρου Το Δράμα γεννήθηκε στις Διονυσιακές τελετές και κυρίως στους διθυράμβους, δηλαδή τραγούδια συνοδευόμενα από φλάουτο και χορό ή μίμηση. Το Δράμα διατήρησε τον θρησκευτικό χαρακτήρα των διθυράμβων, καθώς παρουσιαζόταν σε Διονυσιακές τελετές. Στο σατυρικό δράμα, οι χορευτές αναπαριστούσαν τους σατύρους, δηλαδή τους συνοδούς των θεών. Σύμφωνα με την παράδοση, περί τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., κάτω από την τυραννία του Πεισίστρατου στην Αθήνα, ο Θέσπις, που καταγόταν από τον Δήμο των Ικαρίων (το σημερινό προάστιο του Διονύσου) προσέθεσε ένα νέο στοιχείο στον διθύραμβο που τραγουδόταν από τον χορό. Εισήγαγε έμμετρο λόγο σε διαφορετικό ρυθμό και χωρίς μελωδία, όπου ο ηθοποιός απαντούσε στα λόγια του χορού (στιχομυθία). Συνεπώς, ο Θέσπις θεωρείται ο “πατέρας” της τραγωδίας και του θεάτρου γενικότερα. Την ίδια περίοδο ο Πεισίστρατος εισήγαγε τα Μεγάλα Δονύσια (Διονύσια στην πόλη), μια σημαντική θρησκευτική εορτή προς τιμή του Διονύσου, που πραγματοποιούνταν στα τέλη Μαρτίου (στον Αττικό μήνα Ελαφηβολιων) και διαρκούσαν, αρχικά πέντε, και αργότερα, έξι ημέρες. Τρείς, αργότερα τέσσερις, από αυτές τις ημέρες, ήταν αφιερωμένες στις θεατρικές παραστάσεις που πραγματοποιούνταν στο θέατρο του Διονύσου στη νότια πλαγιά του βράχου της Ακρόπολης. Παραστάσεις λάμβαναν χώρα επίσης και κατά τη διάρκεια μια άλλης σημαντικής Διονυσιακής τελετής, των Λήναιων. Τρείς ποιητές λάμβαναν μέρος στον τελικό διαγωνισμό, κάθε ένας με τρείς τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα. Η εμφάνιση και η εξέλιξη της δραματικής ποίησης είναι προϊόν της δημοκρατικής Αθήνας αυτής καθεαυτής. Τα θέματα των τραγωδιών αντλούνταν από τη μυθολογία και, τελειοποιώντας τα, ο ποιητής εξέφραζε τα προβλήματα και τις αναταραχές της Αθήνας όπως τα έβλεπε αυτός, που αντικατόπτριζαν την οργάνωση της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της πόλης. Η κωμωδία, αντίθετα, αντλούσε τα θέματά της από την καθημερινή ζωή και την κοινωνική πραγματικότητα. Οι ανθρώπινες προλήψεις και ελαττώματα, αλλά και τα πρόσφατα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα, διαμόρφωναν τον μυθικό πυρήνα της κωμωδίας. Το δραματικό θέατρο έφθασε στο αποκορύφωμά του τον 5ο αιώνα π.Χ., εποχή των τριών τραγικών ποιητών Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη και του κωμικού Αριστοφάνη. Στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ο Μένανδρος (342-291 π.Χ.) εφάρμοσε ριζικές αλλαγές στην κωμωδία και εισήγαγε τη “νέα κωμωδία” με θέματα παρμένα από τη συνήθη καθημερινή ζωή.

Ώρες λειτουργίας και τιμή εισιτηρίου

Θέατρο του Διονύσου – Όπως ήταν

Οι ανασκαφές στο ιερό του Διονύσου ξεκίνησαν το 1838 από την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία και διήρκεσαν για περίπου έναν αιώνα. Έφεραν στο φως το θέατρο και το μεγαλύτερο μέρος του ιερού , που περιλαμβάνει τους δύο ναούς του Διονύσου.

Οι ανασκαφές στο Ωδείο του Περικλή διεξήχθησαν σχεδόν εξήντα χρόνια πριν και αποκάλυψαν ένα μεγάλο κτίριο με πολλούς κίονες. Οι ανασκαφές, που έγιναν από τον Καστριώτη (1914-1927) και τον Ορλάνδο (1928-1931), αποκάλυψαν τη βόρεια πλευρά του κτιρίου και πέντε βάσεις κιόνων στη ΒΑ πλευρά.

Οι ανασκαφές στο Ασκληπιείο διεξήχθησαν το 1875-76 από την Ελληνική αρχαιολογική Υπηρεσία υπό τη διεύθυνση του Στ. Κουμανούδη και αποκάλυψαν τις πρώιμες Πρωτοχριστιανικές βασιλικές και ερείπια των σημαντικότερων κτιρίων του ιερού.

Ώρες λειτουργίας και τιμή εισιτηρίου

Η Στοά του Ευμενη

Η στοά ήταν η μεγαλύτερη κατασκευή στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης, έχοντας μήκος 162 μέτρα. Εκτεινόταν δυτικά του θεάτρου του Διονύσου και σήμερα, αλλά όχι ανέκαθεν, φθάνει μέχρι το Ωδείο Ηρώδου Αττικού.

Η στοά κατασκευάστηκε από τον Ευμενη τον 2ο (197-159 π.Χ.), που ήταν ο ισχυρός βασιλιάς της Περγάμου. Όσον αφορά στον σχεδιασμό της, έμοιαζε πολύ με τη Στοά του Αττάλου, η οποία είχε χτιστεί από κάποιον προηγούμενο βασιλιά της Περγάμου. Όπως η Στοά του Αττάλου, έτσι και η Στοά του Ευμενη είχε διπλάσιο πλάτος από το συνηθισμένο και είχε ύψος δύο ορόφων. Πάνω από το τείχος αναστήριξης βρισκόταν ο λεγόμενος “περίπατος”, δηλαδή μονοπάτι, που βρίσκεται περιμετρικά του λόφου.

Η Στοά του Ευμενη χτίστηκε από μεγάλους πορόλιθους και μάρμαρο από τον Υμηττό και από την Πέργαμο.

Το Ωδείο του Ηρώδου Αττικού (Ηρώδειο)

Η γαλαρία του Ευμενούς συνέδεε το θέατρο του Διονύσου με το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Ήταν το τρίτο Ωδείο που χτίστηκε στην Αθήνα το 160-157 μ.Χ. μετά το Ωδείο του Περικλή και αυτό του Αγρίππα. Ανεγέρθηκε από τον Ηρώδη στη μνήμη της συζύγου του, Γεγίλλας, που πέθανε το 160 μ.Χ..

Το Ωδείο του Ηρώδη Αττικού, γνωστό και ως Ηρώδειο, έχει σχήμα ημικυκλικού θεάτρου με ακτίνα 38 μέτρων και μπορεί να στεγάσει περίπου 5.000 θεατές. Η πρόσοψη είχε ύψος 28 μέτρων και πάχος 2,40 μέτρα. Το τείχος της σκηνής ήταν πλούσια διακοσμημένο με αρχιτεκτονικά μαρμάρινα στοιχεία και το εμπρόσθιο μέρος της τριόροφης σκηνής είχε πλούσια διακόσμηση από κίονες και εσοχές. Η οροφή εικάζεται ότι ήταν φτιαγμένη από ξύλο κέδρου.

Το ωδείο καταστράφηκε κατά την επιδρομή των Ερούλων, οι οποίοι κατέστρεψαν τα περισσότερα από τα μνημεία της πόλης το 267 μ.Χ..

Ηρώδης Αττικός Ο Ηρώδης Αττικός (101/3-177 μ.Χ.) ήταν πολιτικός, φιλόσοφος, σοφιστής και ένας από τους μεγαλύτερες ευεργέτες της Αθήνας. Οι προσφορές του περιλαμβάνουν το Ωδείο της Αθήνας (Ηρώδειο), τις εργασίες συντήρησης των σταδίων της Αθήνας και της Ολυμπίας, την κατασκευή της κρήνης της Ρεγγιλας στην Ολυμπία καθώς και τις εργασίες αναστύλωσης στο Ωδείο της Κορίνθου.

Ώρες λειτουργίας και τιμή εισιτηρίου

Το Ηρώδειο– Όπως ήταν

Η βιτρίνα της πόλης της Αθήνας είναι το Ελληνικό Φεστιβάλ που διεξάγεται σε δύο φάσεις και λαμβάνει χώρα κάθε καλοκαίρι από το 1995 στο εξαίσιο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, ηλικίας 2000 ετών.

Το αρχαίο θέατρο είναι φωλιασμένο στα πόδια της Ακρόπολης και τα καλοκαιρινά και φθινοπωρινά βράδια ηχεί στους ρυθμούς των συμφωνικών ορχήστρων, των κλασσικών δραμάτων και χωρών και των παραστάσεων της όπερας. Το μεγάλο και ποικίλλο πρόγραμμα και οι Έλληνες καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι διαθέσιμο στο γραφείο του Αθηναϊκού φεστιβάλ στην οδό Σταδίου και μπορείτε να το δείτε στη σελίδα μας Νυχτερινή ζωή.

Η καλοκαιρινή περίοδος του φεστιβάλ είναι τον Ιούνιο και τον Ιούλιο με παραστάσεις στις 9 μμ, ενώ οι φθινοπωρινές παραστάσεις διεξάγονται τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, με έναρξη στις 8:30 μμ.

1. Ορχήστρα	5. Κερκίδες	9. Επάνω cavea	13. Σκάλες
2. Cavea	6. Σκάλες	10. Προσκήνιο	14. Στοά
3. Σκηνή	7. Διάζωμα	11. Λογειον
4. Προεδρεια	8. Κάτω caveaa	12. Ιματιοφυλάκειο