Μουσίο Ελληνικής Παραδοσιακής Τέχνης

Το Μουσείο Ελληνικής παραδοσιακής τέχνης ανήκει στο ελληνικό κράτος και βρίσκεται κάτω από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ιδρύθηκε το 1918 με το όνομα “Μουσείο Ελληνικής Χειροτεχνίας” και στεγαζόταν στο Τζαμί. Το 1923 μετονομάστηκε σε “Εθνικό Μουσείο Διακοσμητικών Τεχνών”. Πήρε το σημερινό του όνομα το 1959.

Μέχρι το 1973 το μουσείο στεγαζόταν στο Τζαμί στην Πλατεία Μοναστηρακίου. Οι κύριες δραστηριότητές του μεταφέρθηκαν τότε στο κτίριο στην οδό Κυδαθηναίων 17 στην Πλάκα. Υπάρχουν παραρτήματα του μουσείου στο Τζαμί όπου τώρα στεγάζεται η “συλλογή παραδοσιακής κεραμικής του Β. Κυριαζόπουλου”. Μέρος της συλλογής αυτής βρίσκεται στο κτίριο στην οδό Κυρρεστου 8, γνωστό ως “Λουτρά της Αθηνάς” καθώς και στο κτίριο στην οδό Θέσπιδος 8 στην Πλάκα.

Το μουσείο διαθέτει πλούσιες συλλογές αντιπροσωπευτικών αντικειμένων όλων των κλάδων παραδοσιακής τέχνης: κεντητική, υφαντική, κατασκευή κοστουμιών, μασκαράτων (μεταμφιέσεων), θέατρο σκιών, αργυροποιοία, μεταλλοποιοία, αγγειοπλαστική, λάξευτική σε ξύλο ή πέτρα, παραδοσιακή ζωγραφική (έργα του Θεόφιλου Χατζιμηχαήλ). Η συλλογή χρονολογείται από το 1650 μέχρι σήμερα.

Το ισόγειο είναι αφιερωμένο στα εκθέματα κεντητικής, συμπεριλαμβάνοντας περίτεχνα είδη κατασκευασμένα για το συζυγικό κρεβάτι, όπου χρησιμοποιούνται συμβολικά και αφηγηματικά θέματα. Στομ ημιόροφο υπάρχει μικρή συλλογή ειδών κεραμεικής από τη Σκύρο και το Τσανάκαλε, καθώς και έργα μεταλλουργίας και λαξευμένα ξύλινα τεχνήματα, όπως σκεύη και αντικείμενα λατρείας από όλη την Ελλάδα. Παρατηρούμες επίσης πέντε κοστούμια τελετών από τη Νικισσιανη στην Καβάλα, από την Καλή Βρύση στη Δράμα, από τον Σοχο στη Θεσσαλονίκη, από τη Νάουσα και από τη Σκύρο. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται ομοίωμα ολόκληρης σκηνής με όλους τους δημοφιλείς ήρωες του παραδοσιακού θεάτρου σκιών.

Ο πρώτος όροφος χρησιμοποιείται κατά ένα μεγάλο μέρος για προσωρινές εκθέσεις, ενώ ο υπόλοιπος χώρος του ορόφου φιλοξενεί μόνιμη έκθεση έργων του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1868 – 1934), ενός εκπληκτικού σύγχρονου Έλληνα ζωγράφου. Μεταξύ των εντυπωσιακότερων έργων του, συγκαταλέγονται τοιχογραφίες που αφαιρέθηκαν από κατοικία στη Μυτιλήνη.

Στον δεύτερο όροφο οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν έργα αργυροποιίας, χωρισμένα σε εκκλησιαστικά αντικείμενα (σταυρούς, δισκοπότηρα, χερουβείμ, λάρνακες και ευαγγέλια), κοσμικά αντικείμενα (δίσκους, οπλισμό, καριοφύλια, πιστόλια, ζώνες με φυσίγγια, θήκες πυρίτιδας και γιαταγάνια) και γυναικεία κοσμήματα (τιάρες, σκουλαρίκια και πόρπες). Όλα τα παραπάνω αντικείμενα φέρουν διακόσμηση που είναι εμπνευσμένη από τη φύση και από τα Χριστιανικά σύμβολα.

Ο τελευταίος όροφος του μουσείου είναι αφιερωμένος στις παραδοσιακές ενδυμασίες από όλη την Ελλάδα. Εκτίθενται ανδρικές και γυναικείες ενδυμασίες, εορταστικές, ιδίως γαμήλιες, ενδυμασίες, και καθημερινές ενδυμασίες. Κάποιες από αυτές είναι απλές και κάποιες είναι πολύχρωμες και πλούσια διακοσμημένες.

Το Μουσείο Ελληνικής Παραδοσιακής Τέχνης διαθέτει βιβλιοθήκη με 5.000 εκδόσεις σχετικά με την παραδοσιακή τέχνη, την εθνολογία και τη μουσειολογία, καθώς και φωτογραφικό, κινηματογραφικό και ηχητικό υλικό. Το εργαστήριο συντήρησης των αντικειμένων του μουσείου απαρτίζεται από ειδικούς στη συντήρηση υλικών διαφορετικής υφής και προέλευσης, ιδίως από ξύλο ή μέταλλο.

Τέλος, το μουσείο διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα, δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά, σεμινάρια κεραμεικής και παραστάσεις του θεάτρου σκιών. Την τελευταία Κυριακή του καρναβαλιού, το μουσείο διοργανώνει εκδηλώσεις στην οδό Κυδαθηναίων και στη γύρω περιοχή. Χορευτικά συγκροτήματα από ολόκληρη την Ελλάδα επιδίδονται σε παραδοσιακούς καρναβαλικούς χορούς, καθώς και χορούς που σχετίζονται με τις τελετές της γονιμότητας και λατρείας της φύσης.

Το Τζαμί Τσισδαράκη, στο οποίο στεγάζεται η συλλογή κεραμεικής του Β. Κυριαζόπουλου, τα παλαιά Οθωμανικά λουτρά στην οδό Κυρρηστου 8 και το κτήριο στην οδό Θέσπιδος 8 αποτελούν παρακλάδια του μουσείου. Επιπλέον, πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί η έκθεση εργαλείων διαφόρων επαγγελμάτων στην οδό Πανός 22. Αυτή η μόνιμη έκθεση προσεγγίζει με σύγχρονο τρόπο τον σκοπό της και αποσκοπεί στο να εξοικειώσει τους επισκέπτες με τα επαγγέλματα των παραδοσιακών κοινωνιών.

Ώρες λειτουργίας και τιμή εισιτηρίου
Οδός Αγγ. Χατζημιχάλη 6 - Πλάκα
Σύνταγμα - Μοναστηράκι