Νομισματικό Μουσείο Ιλίου Μέλαθρον

Το Νομισματικό Μουσείο βρίσκεται στην οδό Πανεπιστημίου (Ελευθερίου Βενιζέλου), πλησίον της Πλατείας Συντάγματος. Στεγάζεται στο Ιλίου Μέλαθρον (Παλάτι του Ιλίου), οικία του διάσημου Γερμανού αρχαιολόγου Heinrich Schliemann (1822-1890), ο οποίος ηγήθηκε των ανασκαφών στην Τροία (αρχαίο Ίλιον) και στις Μυκήνες.

Το μουσείο ιδρύθηκε το 1834 και φιλοξενεί σημαντικές συλλογές νομισμάτων (όπως νομίσματα από τετηγμένο μέταλλο), μετάλλια και πολύτιμους λίθους από την αρχαία Ελλάδα, τη Ρώμη, το Βυζάντιο, την Ανατολή, τη μεσαιωνική και σύγχρονη Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη σύγχρονη Ελλάδα. Το μουσείο είναι το μοναδικό του είδους του στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα του είδους του παγκοσμίως.

Heinrich Schliemann (1822-1890) Κατά τη διάρκεια της περιπετειώδους ζωής του, ο Γερμανός Heinrich Schliemann απέκτησε μεγάλο πλούτο ως επιχειρηματίας. Στην ηλικία των σαράντα ετών ασχολήθηκε με την αρχαιολογία και έθεσε ως στόχο να πραγματοποιήσει το όνειρό του, την ανακάλυψη του κόσμου του Ομήρου. Ήταν πρωτοπόρος της προϊστορικής αρχαιολογίας και απέδειξε την ύπαρξη του Μυκηναϊκού κόσμου. Οι ανασκαφές του στην Τροία, στις Μυκήνες, στον Ορχομενό, στην Τύρινθα και στην Ιθάκη προκάλεσαν μεγάλη αίσθηση και θαυμασμό, αλλά οδήγησαν και σε αντιπαράθεση. Η αγάπη του για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της, καθώς και ο γάμος του με τη Σοφία Εγκαστρωμενου (Καστριώτη), τον συνέδεσαν στενά με την Ελλάδα, που έγινε η δεύτερη πατρίδα του.

Πρίν οι συλλογές μεταφερθούν μόνιμα στην οικία του Schliemann, βρίσκονταν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Ακαδημία και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, οι συλλογές φυλάσσονταν στα υπόγεια της Τράπεζας της Ελλάδος.

Το Ιλίου Μέλαθρον χτίστηκε μεταξύ 1878 και 1880 από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ernst Ziller. Είναι επηρεασμένο από τα κτήρια της Ιταλικής Αναγέννησης, όμως προσαρμόστηκε στον νεοκλασικισμό των τελών του 19ου αιώνα. Θεωρείται ένα από τα χαρακτηριστικότερα νεοκλασικά κτήρια της Αθήνας και ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ziller.

Ernst Ziller (1837-1923) Ο Ziller ήταν ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες του 19ου αιώνα. Γεννήθηκε στη Γερμανική πόλη Δρέσδη και ήρθε στην Ελλάδα το 1862, ως βοηθός του Θεόφιλου Χάνσεν στην κατασκευή της Ακαδημίας Αθηνών. Παρέμεινε στην Ελλάδα για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Ερνέστος Τσίλλερ σχεδίασε εκκλησίες, δημόσια κτήρια, μνημεία, τάφους, επαύλεις και οικίες στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις. Συνδύαζε συχνά στοιχεία από τη Ρωμαϊκή και την Αναγεννησιακή αρχιτεκτονική με αντίστοιχα ελληνικά. Η μεγάλη του φήμη σήμαινε πως κτήρια, που συχνά είχαν σχεδιαστεί από άλλους αρχιτέκτονες, αποδίδονταν σε αυτόν. Μεταξύ των σημαντικότερων έργων του συγκαταλέγονται το Εθνικό Θέατρο (1882-1900), το Προεδρικό Μέγαρο (1891-1897), η Στρατιωτική Ακαδημία της Σχολής Ευελπίδων (1889-1894) και ο ναός του Αγίου Λουκά στην οδό Πατησίων (28ης Οκτωβρίου). Το χαρακτηριστικότερο έργο του, πάντως, είναι η οικία του Heinrich Schliemann, γνωστή και ως Ιλίου Μέλαθρον.

Το κτήριο περιβάλλεται από κήπο σε τρείς από τις πλευρές του και το ισόγειό του είναι σχεδόν τέλειο τετράγωνο. Η πρόσοψή του με τις αψιδωτές βεράντες και τις Ιωνικές κιονοστοιχίες το καθιστά ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτήρια της Αθήνας. Εσωτερικά, οι τοίχοι και τα ταβάνια είναι διακοσμημένα με τοιχογραφίες της Πομπηίας. Τα μωσαϊκά απτώματα, που κατασκευάστηκαν από Ιταλούς τεχνίτες, εμπεριέχουν ποικίλλους γεωμετρικούς συνδυασμούς καθώς και αντικείμενα που αποκαλύφθηκαν από τον Σλήμαν στις ανασκαφές στην Τροία και στις Μυκήνες. Το οίκημα άνοιξε επίσημα τις πύλες του στις 30 Ιανουαρίου 1881.

Το Ιλίου Μέλαθρον αγοράστηκε από το Ελληνικό κράτος το 1927 και για ένα διάστημα στέγασε το Ανώτατο Δικαστήριο του Αρείου Πάγου. Ανακαινίστηκε το 1984 και τον ίδιο χρόνο μεταφέρθηκε εκεί το Νομισματικό Μουσείο. Το 1998, η μόνιμη έκθεση του μουσείου μεταφέρθηκε στον πρώτο όροφο, όπου συναναστρεφόταν η οικογένεια του Σλήμαν. Η μεταφορά ολόκληρης της συλλογής και των λειτουργιών του μουσείου ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2003.

Το μεγαλύτερο τμήμα των συλλογών του μουσείου αποτελούν δωρεές αριθμού ευκατάστατων Ελλήνων. Οι σημαντικότερες, σε ποσότητα και ποικιλία, εκθέσεις είναι αυτές που δωρήθηκαν από τους αδελφούς Ζωσιμαδες (1857), τον Γιάννη Δημητρίου (1892) και τον Γρηγόριο Εμπεδοκλή (1953). Η πρώτη από τις παραπάνω συλλογές περιλαμβάνει πάνω από 18.000 νομίσματα και μετάλλια, και οι υπόλοιπες δύο περίπου 10.000 και 7.800 αντίστοιχα.

Η έκθεση αρχίσει στις πρώην αίθουσες υποδοχής της οικίας, με πλήροφορίες πάνω στο κτήριο και τον αρχιτέκτονά του, ενώ η προσοχή εστιάζεται στο έργο και στη συλλογή νομισμάτων του Σλήμαν. Στην αίθουσα υποδοχής, την λεγόμενη και αίθουσα των Εσπερίδων, οι επισκέπτες μπορούν να ενημερωθούν σχετικά με τη χρήση ποικίλλων μετάλλων για τις συναλλαγές, την επινόηση και ευρεία χρήση των νομισμάτων, τη χρήση των μετάλλων και τις μεθόδους κοπής αρχαίων νομισμάτων, καθώς και σχετικά με τους διάφορους θησαυρούς.

Στην αίθουσα μελετών, ή αλλιώς το Λογοτεχνικό Σαλόνι, υπάρχουν αρκετές σειρές “ισχυρών” αρχαίων νομισμάτων, όπως αυτά από την Αθήνα και από το βασίλειο του Μέγα Αλέξανδρου. Στη διπλανή αίθουσα, τα εκτιθόμενα νομίσματα εστιάζουν την προσοχή στις εικόνες που απεικονίζονται σε αυτά. Στον χώρο, όπου παλαιότερα βρίσκονταν οι αίθουσες εστίασης, εκτίθενται τμήματα των δωρηθείσων συλλογών. Τέλος, υπάρχει αίθουσα με φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Όταν ολοκλήρωθούν οι εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών στον δεύτερο όροφο, θα παρουσιαστεί έκθεση Ρωμαϊκών, Βυζαντινών, μεσαιωνικών και πιο πρόσφατων νομισμάτων και αντικειμένων.

Ώρες λειτουργίας και τιμή εισιτηρίου
Ιλίου Μέλαθρον, 12, οδός Ελ. Βενοζέλου
Syntagma