Olympia

Het heiligdom van Olympia

Dit is een van de belangrijkste heiligdommen van de oudheid, opgedragen aan de Olympische Zeus, de vader van de goden. Olympia is de geboorteplaats van de Olympische Spelen en de plaats waar de spelen plaats vonden. Het gebied werd ononderbroken bewoond sinds de 3e eeuw VC en op het einde van de Myceense tijd werd het een godsdienstig centrum.

De door Franse archeologen uitgevoerde opgravingen, gingen in mei van 1829 van start, twee jaar na de slag van Vavarino. De vondsten (metopen van de opistodomus en delen van de metopen van de pronaos van de tempel van Zeus) werden overgebracht naar het Louvre in Parijs waar ze nog steeds tentoongesteld worden. Toen de Griekse regering lucht kreeg van het roven van kunstvoorwerpen werden de opgravingen gestopt.

Duitse archeologen begonnen 45 jaar later opnieuw te graven. Tot op vandaag worden deze opgravingen verder gezet door het Duitse Instituut voor Archeologie in Athene en het Ephoraat van Antiquiteiten in Olympia.

Het heiligdom van Olympia ligt aan de groen beboste voet van de Kronion heuvel, daar waar de rivieren Alpheios en Cladeos samenvloeien. In de oudheid was de vallei tussen de twee rivieren begroeid met wilde olijfbomen, populieren, eiken en dennenbomen. Deze bomen gaven het heiligdom zijn naam, Altis, wat boomgaard betekent.

De Altis in Olympia is het gebied waar de voornaamste godsdienstige gebouwen, tempels en offergaven staan. De bijgebouwen, huizen van de priesters, baden, de delen voor het voorbereiden van de atleten, de gastverblijven samen met andere gebouwen, werden buiten de Altis opgetrokken. Het begin van de verering alsook de mythische confrontaties die in Olympia plaatsvonden, gingen verloren in de tijd. Aan het einde van de Myceense periode waren er al voorzieningen in het gebied en de eerste eenvoudige gebouwen van het heiligdom werden in de Geometrische en de vroege Archaïsche tijd opgetrokken.

De spelen, ter ere van Zeus, begonnen in 776 VC. Pelops, koning van Peloponnesië, was volgens de mythologie, de oprichter van de spelen. In het begin vonden deze spelen, die volledig gedomineerd werden door hun godsdienstig karakter en strenge rituelen, plaats voor de tempels maar later, toen zowel het aantal deelnemers als toeschouwers groeiden, werden ze verplaatst naar goed georganiseerde voorzieningen. Op hetzelfde ogenblik werden de disciplines uitgebreid: lopen, vijfkamp, verspringen, discus werpen, speerwerpen, worstelen, boksen, pancatie (combinatie worstelen en boksen) en paardenrennen.

De ontelbare offergaven van de 7e en 8ste eeuw werden buiten in bomen geplaatst, op altaren of in alkoven van het heiligdom. De belangrijkste offergaven waren bronzen driepoten en kookketels van uitstekende kwaliteit, roven uit de oorlog die opgehangen werden aan palen en andere voorwerpen en instrumenten voor de spelen. Aan het einde van de 4e eeuw VC was het architectonische plan van het heiligdom eindelijk volledig.

Olympia was altijd een plaats met politieke invloed en, vooral gedurende de late oudheid, vielen de spelen vaak ten prooi aan de politieke uitbuitingen van belangrijke politici als Philips II, Alexander de Grote en zijn opvolgers. Na de totale onderwerping van Griekenland door Rome namen Romeinen, die hun Griekse oorsprong wilden bewijzen, ook aan de spelen deel maar tegen die tijd waren de uitstraling en de idealistische geest van de spelen fel verzwakt.

De stad Elis, die zich enkel bezig hield met de voorbereiding van de spelen, was grotendeels afhankelijk van deze spelen en van het heiligdom van Olympia.

Openingsuren en toegang

De belangrijkste monumenten in Olympia

De tempel van Hera
Deze werd gebouwd tussen 470 en 457 VC. en hij wordt algemeen aanzien als het beste voorbeeld van klassieke Dorische architectuur met zijn 6 kolommen in de breedte en 13 kolommen in de lengte en buitenafmetingen van 64,12 x 27,66 x 20,25 meter (maximum hoogte in het midden). Deze kolommen waren 10,43 meter hoog en hadden een diameter van 2,25-2,21 meter. Het binnendeel van het gebouw, omgeven door kolommen, bestond uit een vestibule, de hoofdtempel (28,74 x 13,26 x 14,19 meter) en een achtertempel. De vestibule en de hoofdtempel waren van elkaar gescheiden door deuren met een breedte van 4,8 meter.

De hoofdtempel had een rij kolommen op twee verdiepingen en een balkon alsook het beroemde beeld van Zeus (12,5 meter hoog op een sokkel van 9,93 x 6,25 meter) gemaakt door Fedeias, de belangrijkste beeldhouwer van de Griekse oudheid. Het beeld was gemaakt van ivoor en was deels bedekt met gouden bladeren. De muren waren gemaakt van kalksteen die op sommige plaatsen bedekt was met dun marmer. De kolommen in de hoofdtempel waren met elkaar verbonden door gelijkvormige geplaasterde barrières van 1 meter breedte. Het dak was vervaardigd uit hout dat bedekt was met marmeren blokken.

De achtertempel was van de hoofdtempel gescheiden door een muur. Deze achtertempel werd, vooral gedurende de periode van de Olympische Spelen, gebruikt voor voordrachten door prominente bezoekers. Vandaag zijn enkel de overblijfselen van de sokkel nog op de site in het oude Olympia te zien. Nabij de opisthodomus van de tempel van Zeus groeide een wilde olijfboom, de “Callistephonos Elaia”, waarvan de takken gebruikt werden om de zegekransen voor de winnaars te maken.

De tempel van Hera (Heraion)
Deze Dorische tempel stamt uit het einde van de 7e eeuw VC. Het Heraion is een van de oudste voorbeelden van monumentaal gevormde tempels in de Griekse architectuur. Het was een rijkelijk versierd groot gebouw, oorspronkelijk uit hout, met een cella (belangrijkste kamer) in drie delen waar de beelden van Hera en Zeus stonden.

Het stadion
In zijn huidige vorm gaat het stadium terug tot de vroege 5e eeuw VC. De baan had een lengte van 212,54 meter en een breedte van 28,50 meter. Op de zuidelijke helling van het stadium was er een stenen platform voor de Hellanodikes (de jury) en daartegenover stond het altaar van Demeter Chamyne. Het stadium bood plaats aan 45.000 bezoekers.

Het Bouleuterion
Dit bestond uit twee gebouwen uit het midden van de 6e en de 5e eeuw VC. Het altaar van horkios Zeus, waar de atleten voor de spelen de eed aflegden, stond tussen deze twee gebouwen.

Het Philippeion
Het Philippeion was een cirkelvormig gebouw omgeven door kolommen dat Philips II begon te bouwen na de slag van Chaeroneia (338 VC) en dat afgewerkt werd door Alexander de Grote. Het werd gebruikt voor de heldenverering van de Macedonische dynastie. De beelden waren kunstwerken van de hand van Leochares.

De werkplaats van Pheidias
Dit gastenverblijf werd omstreeks 330 VC gebouwd. Het werd genoemd naar zijn schenker en architect, Leonidas van Naxos. Belangrijke buitenlandse gasten en personaliteiten verbleven hier gedurende hun bezoek aan het heiligdom.

De werkplaats van Pheidias
Deze werd gebouwd om de werkzaamheden aan het gouden en ivoren beeld van Zeus onder te brengen. In en rond de werkplaats werd gereedschap, terracottavormen en andere voorwerpen, die te maken hadden met het werk van de kunstenaar, gevonden.

De Plaestra
Het werd gebouwd in de 3e eeuw VC en werd gebruikt als oefenplaats voor het worstelen, boksen en voor jumping.

Het Gymnansium
Dit afgesloten rechthoekige gebouw uit de 2de eeuw VC met een grote binnenplaats, werd door de atleten gebruikt om te trainen in speerwerpen, discuswerpen enz.

Het Prytaneion
Het Prytaneion uit de 5e eeuw VC, was het verblijf van de Prytans of de functionarissen van het heiligdom. Binnen stond de heilige open haard met de eeuwige vlam.

De Treasuries
Deze kleine tempels waren hoofdzakelijk geschonken door Griekse steden en kolonies. Vandaag zijn er nog resten van 12 kleine tempels maar slecht 5 ervan kunnen enigszins geïdentificeerd worden, meer bepaald deze gebouwd door de steden Sycyon, Selinus, Metapontium, Megara en Gelas.

Het archeologisch museum van Olympia

Het archeologische museum van Olympia is een van de belangrijkste in Griekenland. De verzameling bestaat uit voorwerpen uit het heiligdom van de Olympische Zeus (Olympia). Het nieuwe museum werd in 1975 gebouwd en opende uiteindelijk de deuren in 1982.

Het museum heeft:
• een verzameling terracotta’s (prehistorische archaïsche en klassieke tijd).
• een verzameling bronzen voorwerpen.
• een verzameling beeldhouwwerken (archaïsche tot Romeinse tijd).
• een verzameling van de Olympische Spelen.

De belangrijkste tentoongestelde voorwerpen van het museum zijn:

De gebeeldhouwde versieringen van de tempel van Zeus
Er waren 42 figuren die de 2 frontons van de tempel versierden en 12 metopen en fonteinleeuwenkoppen langsheen de zijkanten van de tempel. Dit is een van de best bewaarde verzamelingen van antieke Griekse kunstwerken. Ze behoort tot de “strenge stijl” en stamt uit de eerste helft van de vijfde eeuw VC.

Het oostelijke fronton geeft de wagenrennen weer tussen de Pelops en de Oinomaos. De centrale figuur die het kunstwerk domineert is deze van Zeus. Het westelijke fronton heeft de afbeelding van de ontvoering van de Lapith vrouwen door de Centauren met als centrale figuur Apollo. De metopen geven de daden van Herculus in reliëf weer. Deze beeldhouwwerken werden gemaakt in de 5e eeuw VC.

De Hermes van Praxiteles
Een van de meesterwerken uit de oude Griekse kunst, aldus Pausanias, wordt afgebeeld terwijl hij (Hermes) Dionysos als klein kind draagt. Het is gemaakt van Pariaans marmer en het is 2,10 meter hoog. Aangenomen wordt dat dit een werk is uit 330 VC van de grote beeldhouwer Praxiteles.

Nike van Paionios
Het beeld is dat van een gevleugelde vrouw. Een inscriptie op de voet maakt duidelijk dat het beeld opgedragen werd door de Messianen en de Naupactianen voor hun overwinning op de Lacedaemonianen (Spartanen) in de Archidamian (Peloponnesische) Oorlog in 421 VC. Het is het werk van de beeldhouwer Paionios van Mende in Chalkidiki die ook de acroteria van de tempel van Zeus maakte.

Nike, gebeeldhouwd uit Pariaans marmer, is 2,11 meter hoog maar met haar, nu gebroken, vleugels zou ze 3 meter hoog zijn. Origineel had het beeld, met zijn driehoekige sokkel (8,81meter hoog), een totale hoogte van 10,92 meter wat de indruk moest geven van Nike die triomfantelijk neerdaalt van de Olympos berg. Het beeld werd gemaakt in 421 VC.

Brozen borstplaat
In het onderste deel staat een gegraveerde afbeelding van Zeus en Apollo met zijn “kithara” terwijl ook ander figuren afgebeeld worden. Het is waarschijnlijk werk daterend uit 650-625 VC van een bronssmid van een eiland.

Bronzen stormram
Dit is het enige belegeringsvoorwerp (5e eeuw VC) dat overgebleven is uit de oudheid. Aan alle kanten van de stormram staan symbolische afbeeldingen van ramhoofden vanwaar het oorlogsinstrument zijn naam kreeg.

Het museum heeft een winkel waar boeken, postkaarten en dia’s verkocht worden.

Er zijn twee bijkomende interessante musea in Olympia:
• Het museum van de geschiedenis van de Olympische Spelen in de oudheid.
• Het museum van de geschiedenis van de opgravingen in Olympia.

info en boeken van een uitstap naar Olympia