GESCHIEDENIS VAN ATHENE

Tussenoorlogse tijd
De periode van onevenwicht
1932 - 1935

De vraag voor verkiezingen op 25 september 1932 onder een systeem van proportionele vertegenwoordiging opende een nieuwe periode van samenwerking en regeringsveranderingen. Oorspronkelijk ging de macht naar de Democratische Partij van Alexandros Papanastasiou, daarna naar de Liberalen en uiteindelijke naar een coalitie van de Volkspartij van Panayis Tsaldaris.

De verkiezingen van maart 1933 deed de wrevel van het nationale schisma heropleven. De anti-Venizelos partijen wonnen hierbij het pleit. Afgezien van de belangrijkste partijen, de Liberalen en de Volkspartij, waren tal van andere groeperingen en partijen actief. Het splitsen van groepen, geïnspireerd door het Venizelisme, leidde tot de formatie van de linkse Republikeinse Unie onder Alexander Papanastasiou, de Progressieve Liberalen onder Georgios Kaphantaris en de Conservatieve Democraten onder Anderas Michalakopoulos. In de Volkspartij werd Panayis Tsaldaris tot voorzitter gekozen. Andere anti-Venizelos formaties ontwikkelden zich: de “Vrijdenkers” van Ioannis Metaxas en de Nationale Radicale Partij van Georgios Kondylis.

Omdat het partijbeleid niet bijdroeg tot het onderhouden van de sociale samenhorigheid, maakte de “uitzonderlijke” bekwaamheid van hun voorzitters deel uit van de keuzemogelijkheden die de kiezers hadden. Er was een sterke anti-koningsgezindheid in het Venizisme (gedurende de jaren 1920) en een totale oppositie tegen het “bourgeois” parlementaire systeem door de Communistische Partij.

In de daaropvolgende jaren raakte het politieke systeem van het land in verval. De staatsgrepen van de harde kern van Venizelisten in maart 1933 en 1935 (met Generaal Nikolaos Plastiras als leider), de moordpoging op Venizelos en de zuiveringen in het leger, zijn voorbeelden van het afwijkende parlementaire systeem.

Ten gevolge van een, door de regering van Georgios Kondylis die via een staatsgreep aan de macht gekomen was, gemanipuleerde volksraadpleging op 3 november werd, tijdens de politieke chaos (maatschappelijke spanningen, gewelddadige arbeidersbetogingen) die de periode tussen 1933 en 1935 kenschetste, de monarchie in ere hersteld door de terugkomst van Koning George II wettelijk mogelijk te maken.

De verkiezingen van 26 januari 1936, de laatste in de tussenoorlogse periode, maakte een einde aan de afwisselende overheersing van twee politieke strekkingen (Venizelisten- Royalisten) die, gedurende bijna een derde van een eeuw, een leidende rol gespeeld hadden. Geen van de twee strekkingen had na de verkiezingen een absolute meerderheid in het parlement en hun partijleiders kwamen niet tot een overeenkomst voor het vormen van een coalitieregering.

Een beperkende factor was de stemmen van de Communisten van wie de deelname aan de macht door het Paleis en de militaire leiding categoriek werd geweigerd. Desondanks probeerden de Liberalen en de Communisten tot een overeenkomst, gekend als de Sklavainas overeenkomst, te komen. Het resultaat ervan was de verkiezing van Sophoulis tot parlementsvoorzitter, grote bezorgdheid van de rechtse partijen en de dreiging dat ze de coalitie niet verder zouden onderschrijven.

K. Demertzis werd tot Eerste Minister benoemd. Met de volledige goedkeuring van de Liberalen en van Venizelos, die in Parijs verbleef, wees de koning het Legerministerie toe aan Ioannis Metaxas. Een paar dagen later overleed Demertzis (de dood van Venizelos ging hieraan vooraf). Omdat hij een afkeer aan de Communisten had en hij een staatsgreep vreesde, benoemde Koning George II, zonder vooraf de politieke leider te raadplegen, Metaxas, voorzitter van de kleine partij van de “Vrijdenkers” die slechts zeven zetels in het parlement had, tot interim Eerste minister. Deze benoeming werd, na een vertrouwensstemming, door het Griekse parlement bevestigd.

Metaxas hief het parlement op voor onbepaalde tijd onder het voorwendsel van ophanden zijnde onlusten, opgezet door de Communistische Partij. Hij schorste ook verschillende grondwetsartikelen en, bijna met inschikkelijkheid van de bourgeois politieke wereld, riep hij op 4 augustus 1936 een dictatuur uit.