GESCHIEDENIS VAN ATHENE

Griekse burgeroorlog
1945-1949

De Griekse Burgeroorlog bestond hoofdzakelijk uit een conflict tussen enerzijds de voornamelijk conservatieve Griekse burgerbevolking en de strijdkrachten van de Griekse regering die gesteund werd door de VS en Groot-Brittannië en anderzijds de, meestal, Griekse communisten en sleutelfiguren van de grootste antinazi weerstandsorganisatie (ELAS) waarvan het bestuur door de Communistische Partij (KKE), gecontroleerd werd.

De politieke meningsverschillen tussen EAM/ELAS en de rechtsgerichte EDES begonnen tijdens de Duitse bezetting. In december 1944, een paar maanden na de bevrijding, confronteerden beide groeperingen de regeringsgezinde strijdkrachten, die door het Britse leger ondersteund werden, in Athene. Het feit dat alle weerstandsgroeperingen in Griekenland elkaar van geheime overeenkomsten en mogelijke collaboratie beschuldigden, maakten de toestand en de gesloten akkoorden zeer onzeker. De polarisatie leidde tot de burgeroorlog van december 1946 tot oktober 1949.

EAM en ELAS werkten alle andere weerstandsbewegingen tegen. De belangrijkste van deze laatste waren de Griekse Nationale Republikeinse Liga (Ethnikos Dimokratikos Ellinikos Syndesmos of EDES) onder leiding van de voormalige legerofficier Kolonel Napoleon Zervas en de Nationale en Sociale Bevrijding (Ethniki Kai Koinoniki Apeleftherosis of EKKA), onder Kolonel Dimitrios Psaros. ELAS was een klassieke bevrijdingsbeweging met sterke weerstand tegenover de monarchie geleid door Aris Velouchiotis (Thanassis Klaras). Oorspronkelijk had EDES een republikeinse ideologie maar vanaf 1943 werd haar voorzitter koningsgezind.

Griekenland heeft een geografie die zeer gunstig is voor guerrillagevechten. In 1943 hadden de asmogendheden en hun medestanders enkel controle over de belangrijkste steden en de verbindingswegen wat het bergachtige binnenland open liet voor de weerstand. Tegen 1943 had ELAS ongeveer 30.000 gewapende strijders die grote gebieden van het bergachtige Peloponnesië, Kreta, Thessaly en Macedonië (een gebied van 30.000 km² met 750.000 inwoners) controleerden. EDES had ongeveer 10.000 man, de meeste waarvan in Epirus. EKKA had slechts ongeveer 1.000 manschappen.

De weerstand sloeg eerst toe in oostelijk Macedonië waar de Duitsers Bulgaarse troepen hadden toegelaten Grieks grondgebied te bezetten. Als gevolg hiervan werden grote demonstraties in de Griekse Macedonische steden georganiseerd door de YBE (Yperaspistes Voreiou Ellados of Verdedigers van Noord Griekenland), een rechtsgerichte organisatie.