Benaki Museum

Het Benaki Museum werd opgericht in de woning van Emmanouil Benakis na zijn dood in (1843-1929. Het werd door zijn erfgenamen overgedragen aan de Griekse Staat om er de verzameling van zijn zoon, Antonis Benakis, in onder te brengen. Het museum opende voor het publiek in 1931.

Het gebouw

Het neoklassieke gebouw tussen de Vasilissis Sofias Laan en de Koubari Straat werd in 1867-1868 voor de zakenman Ioannis Peroglou gebouwd. Een andere zakenman, Panagis Charokopos kocht het in 1895 en liet het door architect Anastassios Metaxis opnieuw ontwerpen. Deze laatste ontwierp en overzag de veranderingen die in 1931 klaar waren.

Het Charokopos herenhuis, zoals het ook gekend was, werd in 1910 verkocht aan Emmanouil Benakis. Het werd een twee maal aangepast om te kunnen voorzien in zijn sociale noden en deze van zijn familie. De veranderingen gaven het gebouw een monumentale inkom en een rijk uitgerust interieur. In 1929-1931 werd het herenhuis alweer herontworpen, ditmaal als een museum, en werd het naar het westen toe uitgebreid.

De bouw van een nieuwe museumvleugel startte in 1988 en de opening gebeurde in 1997. Deze bijkomende vleugel, ontworpen door Alekos en Stafanos Kalligas, was noodzakelijk om de rijke verzameling van het museum tentoon te kunnen stellen en om de vele activiteiten in onder te brengen zodat het gebouw een volledige culturele instelling kon worden. De uitbreiding heeft ook een bibliotheek, ruimtes voor tijdelijke tentoonstellingen en evenementen evenals een aangename koffieshop.

Na de dood van Antonis Benakis (1873-1954), een voornamelijk na 1974, werd de oorspronkelijke verzameling, die bestond uit werken van antieke, Byzantijnse, Postbyzantijnse, Islamitische en volkskunst, aangevuld met nieuw materiaal. Nu bestaat de museumcollectie uit de Geschiedkundige en Fotografische Archieven, de Neo-Helleense Architectuurarchieven, het Departement van de Kindertijd, Speelgoed en Spelletjes alsook een groot aantal werken van moderne en modernistische Griekse kunst.

Het Benaki Museum omvat ook het Museum van Islamitische Kunst in Kerameikos, de Nikos-Hadjikyriakos-Ghikas Gallerij in Kolonaki, de Yannis Pappas Studio in Zografou en de het nieuwe tentoonstellingsgebouw bij de oude Gasfabriek (Gazi), nu beter bekend als Technopolis, in de Pireios Straat.

Antiquiteiten verzameling

In de eerste kamer van het museum kunnen bezoeker Paleolithische en Neolithische vondsten zien uit verschillende gebieden van Griekenland en Cyprus, meestal bijlen, beeldjes en ceramiek met versieringen. In kamer 2 staan voorwerpen uit de Cycladische, Minoaanse en de Myceense beschaving alsook uitstekende voorbeelden van aarde- en metaalwerk uit het Geometrisch en het Oriëntaliserende Tijdperk. Hieronder bevinden zich twee zeer belangrijke en zeldzame gouden bekers en een zilveren beker, gekend als de Schat van Euboea, uit de Vroege Helleense periode. Andere noemenswaardige stukken zijn de grote Attic Geometrische urne en een gouden kroon uit de Oriëntaliserende tijd uit Kos. De kroon is versierd met afbeeldingen van sfinxen.

In kamer 3 staat ceramiek van ateliers uit Attica, Boeotia en Corinthië, juwelen uit the noorden van Griekenland en Ionia (hoofdzakelijk rijk gedecoreerde broshes) en beeldhouwwerk uit Cyprus, Naxos en Attica. In kamers 4, 5 & 6, rond de belangrijkste plaats met colonnes van het museum, staan voorwerpen uit het Klassieke tijdperk. Deze omvatten roodfigurig aardewerk uit de 5e eeuw VC, witte lecythi, koperen helmen uit Tracië en Corinthië samen met ander wapenwerktuig, een uistekende gegraveerde figuur van Hercules uit Boeotia, beeldhouwwerken uit de 5de en 4de eeuw VC en Romeinse kopieën van werken uit dezelfde periode. Grafvondsten waaronder terracotta beeldjes uit Attica, Boeotia en Alexandria, koperen spiegels, gouden juwelen en lauwerkronen evenals marmeren begrafenismonumenten, kunnen hier bekeken worden.

Werken uit de Helleense en Romeinse periode kunnen bezichtigd worden in kamer 7. De tentoongestelde voorwerpen bewijzen de weelde en luxe van die tijd met als beste voorbeeld de zogenaamde Schat van Thessalia, een reeks waardevolle gouden juwelen waarvan vele versierd werden met halfedelstenen. Bijzonder is ook een uniek handgemaakt gouden haarnetje met de buste van de godin Athena.

De tentoongestelde voorwerpen omvatten ook Attic roodfigurig aardewerk, metalen kommen uit Macedonië en Klein Azië, votief en begrafenisreliëfs, koperen Romeinse beeldjes alsook glazen en ceramische vazen uit hetzelfde tijdperk.

De inhoud van kamer 8 vormt een brug tussen de Oude en de Byzantijnse werelden omdat er voorwerpen tentoongesteld worden uit de Late Oudheid zoals het kleine gouden beeldje van Venus, een marmeren hoofd van Paris uit Kreta, juwelen en kleine ivoren ornamenten, Romeinse portretten en half-reliëfs uit Syrië en Phrygië.

Byzantijnse Collectie

De Byzantijnse verzameling van het Benaki Museum geeft de kunstontwikkeling in het Byzantijnse Rijk weer gedurende de 1000-jarige geschiedenis ervan. In kamer 9 staan heel wat voorwerpen, hoofdzakelijk uit burgerwoningen, die een beeld geven van het dagdagelijkse leven tijdens de Late Oudheid (4de-7de eeuw VC). Er staat een groot aantal interessante terracotta en kopen lampen alsook zilveren schotels met versieringen die geïnspireerd worden door Griekse en Romeinse tradities, ceramische schotels en kerkelijke voorwerpen (wierookhouders en kelken).

Uit dezelfde periode zijn er ook voorbeelden van de kunst van de eerste Egyptische Christenen, de Kopten. De Koptische collectie omvat zijde en linnen textiel beïnvloed door de kunstzinnige voorkeuren van de grote culturele centra van die tijd. Verder zijn er metalen voorwerpen en houtsnijwerk dat blijk geeft van de grote economische groei van Egypte, hoofdzakelijk gedurende de 5de en 6de eeuw VC.

De middenbyzantijnse periode (8ste-12de eeuw VC) wordt in kamer 10 getoond met een beperk aantal betekenisvolle voorbeelden: schildrijen, mozaïeken uit Italië en Constantinopel, manuscripten en kleine half-reliëfs gemaakt van steatiet en ivoor alsook tal van metalen armbanden en geglazuurd aardewerk uit Constantinopel, Cyprus en Thssalonica.

In kamers 11 en 12 kunnen bezoekers genieten van uitstekende voorbeelden van laatbyzantijnse schilderijen (1204-1453) en beroemde postbyzantijnse iconen, de meeste ondertekend of toegekend aan grote schilders uit die tijd (Angelos Akotantos, Nikolaos of Andreas Ritzos, Emmanouil Lombardos, Domenikos Theotokopoulos). Er worden ook Byzantijnse juwelen getoond, uit alle perioden, waarin de stilistische en thematische invloeden van de Grieks-Romeinse traditie van het maken van juwelen duidelijk is maar ook munten die waardevolle informatie verstrekken over de geschiedenis en de cultuur van Byzantium.

Hedendaagse verzameling

De kerkelijke en seculaire kunstcollecties uit de 15de tot de 19de eeuw van het Benaki, tonen een Griekse materialistische cultuur gedurende de Osmaanse overheersing. De seculaire kunstcollecties in kamers 13 tot 24 omvatten decoratieve en praktische voorwerpen uit Griekenland en de Griekse eilanden, Cyprus en Klein Azië. De kamers met houtsnijwerk en binnenschilderingen van huizen van Kozani uit het midden van de 18de eeuw (kamers 17 & 19) en Hydra uit de 16de eeuw (kamer 24) zijn bijzonder interessant.

Andere belangrijke stukken in de verzameling zijn de geschilderde en gebeeldhouwde houten voorwerpen, ceramische stukken met zeldzame versieringen, metaal, textiel en borduurwerk alsook traditionele klederdracht uit verschillende regio’s. Er is ook een belangrijke verzameling juwelen met bekende motieven als driemasters en stenen beeldhouwwerk van de eilanden.

In kamers 25 tot 28 worden kerkelijke voorwerpen uit het postbyzantijnse tijdperk tentoongesteld. Ze zijn afkomstig van Griekenland en de Griekse gemeenschappen in de wereld, hoofdzakelijk van de Zwarte Zee, Klein Azië en Tracië. Deze verzamelingen werden door de vluchtelingen meegebracht die naar Griekenland kwamen bij de uitwisseling van gemeenschappen tussen Griekenland en Turkije. Bezoekers zullen vooral genieten van de schermen in houtsnijwerk (kamer 27) en de epitafen, kerkelijke kledij met afbeeldingen van het treuren dat tijdens de kerkelijke diensten op Goede Vrijdag gedaan werd (kamer 25 en 26).

In kamers 29 tot 32 staan muziekinstrumenten, boeken (onder andere van van Chrissanthos Notaras, de Patriarch van Jeruzalem), wapens, offergaven en werktuigen die een beeld geven van het dagelijkse leven voor de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog van 1821.

Voorwerpen uit de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog en de oprichting en uitbreiding van de Griekse Staat tijdens de jaren van Kapodistrias, Koning Otto, Koning George I en Eleftherios Venizelos zijn te zien in kamers 29 tot 32. Afgezien van wapens, emblemen en afbeeldingen van de Onafhankelijkheidsoorlog bevat de collectie ook persoonlijke eigendommen, documenten, kaarten en kledij van het koninklijke hof in de 19de eeuw.

De manuscripten van grote Griekse literaire figuren en de Nobel prijzen van de dichters Giorgos Seferis en Odysseas Elytis hebben een grote geschiedkundige en emotionele waarde. Bijkomend kunnen bezoekers in de gangen en op de trap genieten van schilderijen, tekeningen en lithografieën over Griekenland en Athene in het bijzonder. Het zijn slechts een aantal van de in totaal bijna 6.000 schilderijen en gravures van het museum.

Koptische kunstverzameling

De collectie van Koptische kunst van het Benaki Museum is uitzonderlijk rijk aan textiel. Deze stoffen kregen onlangs internationale uitstraling dankzij het Europese Tissus programma waarbij, nadat de stoffen op Internet verschenen waren, specialisten en onderzoekers uit de ganse wereld er toegang toe kregen.

De samensmelting van elementen van lokale Egyptische gewoonten en de Grieks-Romeinse beschaving samen met sterke nieuwe elementen uit het Christelijk geloof, is in deze verzameling duidelijk zichtbaar. De nadruk op ornamenten, stilering van de menselijke gedaante, het afbeelden van plaatselijke onderwerpen als Nijllandschappen en, vooral, de expressiviteit van de afbeeldingen zelf, zijn basiselementen van de Koptische kunst.

Sommige van de stoffen in de collectie geven de onderwerpen en esthetische tendensen van de grote kunstcentra van die tijd weer. Deze deelvoorwerpen zijn het enige bewijs dat nog beschikbaar is van het verschijnen van rijke zijden stoffen die, voor het overgrote deel, verloren gingen.

Metalen voorwerpen en houtsnijwerk zijn representatief voor Egyptische producten die, hoofdzakelijk in de 5de een 6de eeuw, uitgebreid werden verhandeld en aldus waardevolle geschiedkundige informatie geven over het dagelijkse leven in die tijd. Ze geven ook de samengestelde aard van hun tijd en afkomst weer. Egypte, een land waar veel tarwe werd verbouwd, was een kruispunt van volkeren en culturen.

Deze omstandigheden lijden tot het ontstaan van een plaatselijk kunstzinnig idioom dat duidelijk wordt weergegeven in de talrijke bronzen voorwerpen van de collectie inclusief lampen en kruiken versierd met afbeeldingen van dansers en goden die de macht hadden ongeluk en het kwade te voorkomen. Deze voorwerpen zijn een bewijs van de evolutie in de belangrijkste kunstcentra van die tijd terwijl ze gelijktijdig de fundamenten vertegenwoordigen van de ontwikkeling van Islamitische kunst in Egypte na de Arabische verovering in 642 AD.

Chinese kunstverzameling

Deze verzameling bestaat hoofdzakelijk uit de schenking van George Eumorphopoulos, een van de belangrijkste kenners van de Chinese beschaving. De geleidelijke evolutie van Chinees aardewerk van de 3de eeuw VC tot de 19de eeuw staat representatief voor de meer dan 1.300 kwaliteitsvoorwerpen die allemaal getuigen van de grootte van China’s bijdrage tot de culturele geschiedenis van de mensheid.

Vooral belangrijk zijn de prachtige Neolithische vazen versierd met geometrische patronen terwijl de grafbeeldhouwwerken uit de Tang dynastie (518-907 AD) van de prachtigste creaties in hun soort zijn. De collectie heeft ook elegant gevormd en fijn versierd aardewerk uit de Song dynastie (960-1279), porselein uit de Ming dynastie en de Qing dynastieën (1388-1911), snuifflessen en andere voorwerpen in halfedelsteen.

Museum van Islamitische Kunst

Het Museum van Islamitische Kunst is een onderdeel van het Benaki Museum. Het is gevestigd in 12, Dipylou Straat & 22, Asomaton Straat in Kerameikos. Het gebouw was vroeger de residentie van Lampros Eftaxias, erevoorzitter van de Raad van Beheer van het Benaki Museum. De residentie bestaat eigenlijk uit twee huizen; eentje met drie etages, het andere met twee.

In 1989 werden ze geklasseerd als beschermde gebouwen en in 1996 begon men aan hun restauratie. Het nieuwe museum dat erin ondergebracht werd, opende in juni 2004. Gedurende de restauratiewerken werden delen van een oude muur en graven ontdekt ter hoogte van de fundamenten en een aantal ruimtes in het gebouw werden aangepast om deze vondsten tentoon te stellen.

Het Museum van Islamitische Kunst is het enige museum van Islamitische Kunst in de Balkan. Het heeft een rijke collectie voorwerpen uit een periode die zich over dertien eeuwen spreidt. De oorspronkelijke collectie werd verzameld door Antonis Benakis, de oprichter van het museum en ze werd later aangevuld met schenkingen en aankopen. De verzameling heeft aardewerk, metalen voorwerpen, textiel, houtsnijwerk, glas alsook zegels, wapens en gouden ornamenten.

Er zijn vier tentoonstellingsruimtes:

• voorwerpen uit de 7de tot de 12de eeuw op het eerste
  niveau
• voorwerpen uit de 12de tot de 16de eeuw op het tweede
  niveau
• het derde niveau heeft een, met marmer ingelegd, interieur
  van een 17de-eeuws herenhuis uit Cairo alsook schatten
  uit Iran en Turkije.
• op het vierde niveau worden wapens en juwelen uit Iran
  tentoongesteld uit het Qajar tijdperk (1796-1925).

Andere activiteiten

De fotoarchieven van het museum, opgericht in 1973, bevinden zich in een gebouw op nummer 15 van het Filikis Etaireias Plein in Kolonaki, niet ver van het hoofdgebouw van het Benaki Museum. De archieven bestaan uit ongeveer 300.000 negatieven en 25.000 originele foto’s, een studieruimte, een conservatielaboratorium en een donkere kamer. In de collectie zitten de archieven van Kostantinos en Petros Moraïtis, Nelly’s, Voula Papaionnou, Dimitris Charissiades en anderen.

De Neo-Helleense Architectuurarchieven bevinden zich op 138, Pireos & Andronikou Straat. Ze omvatten de archieven van belangrijke Griekse architecten als Ioannis Despotopoulos, Solon Kidoniatis, Dimitris Pikionis enz.

Sinds 1994 bevinden de Geschiedkundige archieven van het Benaki Museum zich in de Stefanos en Penelopi Delta residentie in Kifissia. Ze bevatten materiaal dat geschonken werd door private organisaties of personen. Deze archieven worden beschouwd als een van de best geordende en belangrijkste bronnen voor de studie van de moderne Griekse geschiedenis met verzamelingen die een tijdperk bestrijken van net voor de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog van 1821 tot de Tweede Wereldoorlog.

De Geschiedkundige archieven van het Benaki Museum bezitten ook de verzamelingen van Eletherios Venizelos, Georgios Karaiskakis en Anastassis en Andreas Lontos, de archieven van de Weerstand gedurende de Tweede Wereldoorlog en deze van Griekse componisten (Nikolaos Mantzaros, Nikolaos Skalkotas, Giannis Papaioannou), en dichters en schrijvers (Dionyssios Solomos, Konstantinos Kavafis (Cavafy), Grigorios Xenopoulos en Angelos Sikelianos).

De Benaki Familie De Benaki Familie was een van de meest prominente in de Peloponessos voor de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog. Na de oorlog verwierf ze rijkdom en status en ze droeg in grote mate bij tot het culturele en politieke leven in Griekenland. Emmanouil Benakis werd in 1843 in Syros geboren. Hij werd katoenhandelaar in Alexandria. In 1910 ging hij in de politiek, werd Grieks parlementslid en later minister en burgemeester van Athene. Hij was een medestander van Venizelos en werd later, omwille van zijn politieke overtuiging, gevangen gezet en uitgewezen. Hij stierf in 1929. Emmanouil Benakis en zijn echtgenote, Virginia Choremi, hadden vijf kinderen waar er twee, Antonis en Penelopi, een belangrijke rol in het culturele leven van het land speelden. Antonis Benakis werd in Alexandria geboren in 1873. In 1929 verhuisde hij naar Athene. Vanaf jonge leeftijd was Antonis geïnteresseerd in verzamelen. Hij stond op goede voet met belangrijke figuren uit zijn tijd die hij raadpleegde voor de uitbreiding van zijn verzamelingen. Hij richtte het museum, dat hij naar zijn familie noemde, in 1929 op en bestuurde het tot zijn dood in 1954. Zijn zus Penelopi was een van de grootste Griekse schrijfster. Ze schreef voornamelijk kinderboeken met een patriottisch-nationaal inhoud. Ze was getrouwd met zakenman Stefanos Deltas. Haar bekendste werken zijn het “Verhaal Zonder Naam”, “Het Geheim van het Moeras”. En “Gekke Antonis” (geïnspireerd door haar broer Antonis Benakis). Op de dag dat de Duitsers, in de lente van 1941, Athene binnenvielen, pleegde Penelopi zelfmoord omdat ze de nationale vernedering niet kon verwerken.

Benaki Museum
Openingsuren en toegang
1, Koumbari Straat & Vasislissis Sofias Laan
Syntagma of Evangelismos

Benaki - Pireaos Straat Annex
138, Pireos Straat & Andronikou Straat
Thissio

Benaki - Museum van Islamitische Kunst
12, Dipylou Straat & 22, Asomaton Straat - Kerameikos
Thissio

Benaki - N. Hadjikyriakos-Ghikas
1, Koumbari Straat & Vasislissis. Sofias Laan
Syntagma or Evangelismos

Benaki - Fotografiearchieven
15, Filikis Eterias Plein
Syntagma or Evangelismos

Benaki - Geschiedenisarchieven
36, Em. Benaki Straat & St. Delta - Kifissias
Omonia

Benaki - Yannis Pappas Studio
38, Anakreontos Straat - Zografou
Acropoli

Benaki - Neo-Helleense Architectuur Archieven
138, Pireos Straat. & Andronikou Straat
Thissio

 Raadpleeg de Griekse woordenlijst voor verklaring van typische woorden