EngelsGrieksVlaamsNederlands
  De meest volledige informatiegids over Athene, Griekenland

De kus – Schaal uit Attika, 5de eeuw VC – Louvre Museum, Parijs

 

Jongensliefde in het oude Athene


In Athene was jongensliefde een hechte band tussen een oudere jongen of een volwassen man, buiten zijn naaste familie, en een tienerjongen. De band bestond uit liefde en vaak ook een seksuele relatie. De hogere klasse gebruikte deze erotische en opvoedende gewoonte als leermethode om jongeren belangrijke culturele waarden als moed en zelfbeheersing bij te brengen.

Over het algemeen moedigde de Atheense maatschappij erastes tot jongensliefde aan waarbij uitspattingen, als slapen op de stoep van de jongen of alles ondernemen om op te vallen, aanvaard werden. Tegelijk werd er van de jongen en zijn familie verwacht weerstand te bieden en niet te snel in te gaan op avances. Jongens die dit niet deden werden nagekeken. De zoektocht naar een aanvaardbare eromenos was daarom ook zeer competitief


GeschiedenisKoppels – Rode figuren kruik van Peitrhino – Late 6de eeuw VC - Staatliches Museum, Berlijn

Er wordt aangenomen dat de oprichter van deze Atheense gewoonte de wettenmaker Solon was die ook gedichten schreef waarbij hij jongensliefde verheerlijkte. Een zo’n fragment is overgebleven: “een jongen in de lieflijke bloem van zijn jeugd, verlangend naar zijn heupen en zijn zachte mond…”. De minnaar was in Athene gekend als de erastes en zijn jonge partner als eromenos of paidika.

Veel van de huidige kennis over Atheense jongensliefde komt van keramische schilderingen op vazen waarbij verschillende vormen en aspecten van een relatie werden afgebeeld. Deze vazen werden veel gemaakt tussen 550 en 470 VC waarna ze ofwel niet meer in de mode waren of vervangen werden door vazen uit edele metalen die de tand van de tijd niet overleefden. Voorheen werd gedacht dat de afgebeelde jongens tussen 12 en 14 jaar oud waren. Nu echter is men ervan overtuigd dat ze tussen 14 en 18 moeten geweest zijn.


Praktijk

De Atheense jongensliefde was vrijer dan deze van Kreta en Sparta. Mannen maakten jongens het hof in de palaestra (worstelschool), de gymnasia (school waar deelnemers aan openbare spelen werden opgeleid maar die ook een sociale ontmoetingsplaats was waar intellect werd nagestreefd), in de baden en in de straten van de stad. Vaders die hun zoon tegen ongewenste avances wilde beschermen, zorgden ervoor dat hij door een slavenlijfwacht, gekend als pedagogos, werd begeleid.

Het erotische en seksuele aspect van de relatie, die gewoonlijk bestond uit omhelzing, betasting en niet penetrerende seks, eindigde wanneer de jongere volwassen werd waarna ze overging in een levenslange vriendschap. Bij seksuele handelingen plaatste een partner zijn penis tussen de dijen van de andere. Penetratie werd aanzien als vernederend voor de ontvangende partner.

Een huidige gedachtegang gaat ervan uit dat de jonge jongens de liefde en het verlangen van de oudere niet beantwoordden en dat de relatie zich baseerde op een seksuele dominantie van de jongere door de oudere.


Wetgeving

Een oudere man schenkt een kalfspoot aan een nobele jongeling – Rode figuren kruik van Aegisthus uit 450 BC - Kunsthistorisches Museum, WenenSommige wetten hadden betrekking op relaties tussen mannen en jongens. Enkel burgers en vrije jongens mochten pederastische relaties aangaan. De jongens mochten hun gunsten echter niet verkopen. Deden ze dat wel, dan verloren ze de meeste van hun burgerrechten zodra ze volwassen werden. In een deel van een overgebleven toespraak uit een rechtzaak tegen Timarchos, pleit Aechines voor de toepassing van deze wet tegen zijn opponent.

Om leraren ervan te weerhouden misbruik van hun positie te maken werd een wet gestemd die het scholen verbood voor de ochtend te openen of te sluiten na zonsondergang. Verder bestrafte een andere wet elke man jonger dan 40 die een schoolterrein betrad met de dood.


Beleid

Een jongeman weerstaat de avances van een oudere man – Attika zwarte figuren vaas, 6de eeuw VC – Cyprus Museum, NicosiaVan pederastische paren werd aangenomen dat ze opstonden tegen tirannen. In Athene kregen Harmodius en zijn erastes, Aristogeiton, deze eer (mogelijk symbolisch) toegekend voor het ten val brengen van de tiran Hippias waardoor democratie ingesteld kon worden. Cratinus en Aristodemus waren een ander paar pederastische helden. Ze gaven hun leven om beledigde goden gunstig te stemmen nadat een plaag over Athene gekomen was.

De rol van de erastes werd door de Atheners dusdanig gewaardeerd dat zelfs Pericles, een man die zich schijnbaar onthield van relaties met jongens en die van vrouwen hield, het model van de erastes gebruikte als een voorbeeld dat de Atheners moesten volgen in de relatie met hun eigen stad. In een begrafenistoespraak, hem toegekend door Thycydides, moedigt hij de Atheners aan om “dag na dag naar de sterkte van de stad te kijken en haar erastai (minaars) te worden.


EthiekEen gespierde jongeman wordt het hof gemaakt door een oudere man – Amfoor uit de 5de eeuw VC - Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Munchen

Het betaamde een minnaar respect te hebben voor het gezag van de vader van een jongen. Volgens Xenophon mocht: “Niets dat een jongen aangaat door de edele minnaar verzwegen worden aan diens vader.”. Hoewel van een minnaar verwacht werd dat hij de jongen, bij het maken van avances, kleine geschenken zou geven (meestal vechthanen of delicatessen), getuigde het geven of ontvangen van geld of grote geschenken in Athene en tal van andere plaatsen, niet van respect. Schijnbaar kon de jongen ook geschenken naar de man sturen. Een anekdote verhaalt de jaloerse woede van Xanthippe, de vrouw van Socrates, die een taart weggooide die door Alciabiades gestuurd was omdat ze het beschouwde als een “geschenk van een eromenos aan zijn erastes om zijn passie aan te wakkeren” .

In de late 5de eeuw VC begonnen de Atheners het seksuele aspect van de relatie in vraag te stellen. Plato stelde een ethische hiërarchie op waarbij hij de hoogste waarde gaf aan een erotische liefdesrelatie tussen mannen en jongens zonder seksueel contact, gevolgd door relaties die zowel liefdevol als seksueel waren. Relaties die seksueel maar niet liefdevol waren werden aanzien als moreel corrupt en zinloos.

Hoewel jongensliefde vrij beoefend werd door de hogere stand, werd deze onthouden aan gewone mensen. Het was een onderwerp dat dikwijls door komedianten gebruikt werd. In een parodie op Ganymedes die op de rug van Zeus in de vorm van een arend rijdt, laat Aristophanes in zijn “Vrede” een figuur op de rug van een mestkever naar Olympus rijden, een allusie op anale seks.


Bekende minnaars

Aechines
Alcibiades
Aristides
Aechines
Louvre - Parijs
Alcibiades
Kopie van een Grieks origineel uit de 4de eeuw VC
Aristides
 
 
 
Demosthenes
Harmodius en Aristogiton
Solon
Demosthenes
Braccio Nuovo, Vatikaan Rome
Harmodius en Aristogiton
Museio Archeologico - Napels
Solon
 
 
 
Sophocles
Themistocles
Zephyros en Hyakinthos
Sophocles
Themistocles
Museo Ostiense - Ostia
Zephyros en Hyakinthos
Attica rode figuren vaas ca. 480 VC – Museum voor Schone Kunsten, Boston

  

 
  HOMOSEKSUEEL ATHENE
  JONGENSLIEFDE IN HET
  OUDE ATHENE
    Geschiedenis
    Praktijk
    Wetgeving
    Beleid
    Ethiek
    Bekende minnaars

 
















 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  www.athensinfoguide.com   © 2004-2009 - Athens Info Guide - Alle rechten voorbehouden - Juridische Informatie