GESCHIEDENIS VAN ATHENE

Griekse burgeroorlog
Het eerste conflict
1942-1944

Bij aanvang hielpen de Westerse Geallieerden alle weerstandsorganisaties met geld en uitrusting omdat ze zelf alle hulp die ze konden vinden nodig hadden in de Tweede Wereldoorlog. Het Britse Ministerie van Buitenlandse Zaken, dat een communistische gewelddadige groei voorzag, vond maar niets dat ELAS omgevormd werd tot een grootschalig conventioneel leger en niet in een aantal zelfstandige kleine lokale groepen zonder leiding en beleid wat ongetwijfeld veel verkieselijker was.

Vanaf 1943 probeerden de Westerse Alliantie meer de anticommunistische weerstandsorganisaties te steunen en de groeiende invloed van ELAS te beperken door ELAS niet langer te voorzien van wapens en geld. ELAS kreeg echter controle over de wapens van de Italiaanse garnizoenen in Griekenland toen Italië in de zomer van 1943 toetrad tot de Westerse Alliantie. Een jaar later kon ELAS zijn manschappen uitrusten met wapens die ze op de vijand veroverd hadden terwijl EDES ondersteund werd door de Westerse Geallieerden.

Er waren ook rechtse paramilitaire organisaties als X (“Khi”) in Athene, PAO in Macedonië en anderen die door EAM-ELAS beschuldigd werden dat ze door de Duitsers bewapend waren. Alle weerstandsorganisaties in Griekenland beschuldigden elkaar van geheime overeenkomsten en mogelijke collaboratie, wat de toestand en de gesloten akkoorden zeer onzeker maakten.

EAM was de sterkste van de weerstandsorganisaties en ze viel alle niet-communistische weerstandsgroepen alsook de paramilitaire strijdkrachten van de collaborerende regering aan. Om een monopoly te verkrijgen over de weerstand beschuldigde EAM EDES van collaboratie met de Duitsers omdat het duidelijk was dat de Geallieerden snel Zuid-Europa door Griekenland zou binnenvallen en ELAS wilde een dominantie positie bekleden de dag dat de Duitsers uit Griekenland zouden wegtrekken.

Deze toestand leidde tot driehoeksgevechten tussen ELAS, EDES en de Duitsers. Omwille van de EDES ondersteuning van de Britten en de Griekse regering in Cairo, bespoedigden deze conflicten de Burgeroorlog. In oktober 1943 viel ELAS zijn rivalen aan, vooral dan EDES, waarbij de burgeroorlog een feit was in grote delen van Griekenland. Deze zette zich verder tot februari 1944 toen Britse agenten in Griekenland onderhandelden over een wapenstilstand (het Plaka akkoord).

De strijd was bitter en er was geen plaats voor delicate nuanceringen. Alle partijen staken dorpen in brand, executeerden burgers en vermeende collaborateurs. Volgens de KKE: “de collaborerende groepen zoals X gebruikten terrorisme als een opzettelijke strategie terwijl bij de ELAS soldaten dit het resultaat was van overijverige lokale commandanten eerder nog dan het officiële beleid.”. ELAS was ook verantwoordelijke voor talrijke gruweldaden waarvan de ergste de Meligali slachting was waar 1.500 mensen gedood werden in een ELAS aanval op hun dorp.

De executie van de EKKA leider Dimitrios Psaros was een andere ELAS misdaad. Volgens de KKE werd later bewezen dat sommige van hun officieren met de Duitsers collaboreerden. Volgens de officieren zelf werden ze gedwongen na de ELAS aanvallen tegen andere weerstandsorganisaties. In meerdere gevallen werden voormalige officieren van het Griekse leger met de geweerloop tegen het hoofd gedwongen lid van ELAS te worden hoewel ze veel liever deel genomen hadden aan de anticommunistische partizanengroepen of de strijdkrachten van de regering in het Midden-Oosten.