De meest volledig
informatiegids over Athene, Griekenland
GESCHIEDENIS
VAN ATHENE
De
Griekse militaire junta
(Regime van de kolonels)
Het Athene Polytechnic Oproer
17 november 1973
In een poging
om controle te krijgen over elk aspect van de politiek, mengde
de junta zich vanaf begin 1967 in het studentensyndicalisme. Ze
verboden de studentenverkiezingen in universiteiten, verplichtten
linkse studenten tot legerdienst en drongen niet verkozen studenten
op als syndicale leiders in het nationale studentensyndicaat (EFEE).
Dit zorgde voor heftige anti-junta gevoelens bij de studenten,
gevoelens die zich voor het eerste uitten met het zelfmoordprotest
tegen de junta van de geologiestudent Kostas Georgakis in het
Italiaanse Genoa in 1970.
Op
21 februari 1973 gingen de studenten rechten in staking en barricadeerden
zich in de gebouwen van de rechtenfaculteit van de Universiteit
van Athene. Omdat 88 van hun medestudenten onder dwang in dienst
van het leger moesten gaan, eisten ze de afschaffing van de wet
die legerdienst oplegde aan “subversieve jongeren”.
Het regime stuurde de politie de gebouwen in en heel wat studenten
leden onder hun brutaliteit. De gebeurtenissen in de rechtenfaculteit
worden vaak genoemd als voorloper op het Politechnic oproer.
Op
14 november 1973 gingen de studenten van de Nationale Technische
Universiteit van Athene (ook gekend als de Athene Polytechnic
of Plytechneion) in staking en protesteerden ze tegen het militaire
regime. Omdat er geen antwoord kwam barricadeerden ze zichzelf
in en bouwden een radiostation (met materiaal van de laboratoria)
dat herhaald als volgt over Athene uitzond: “Dit is de Polytechneion!
Mensen van Griekenland, de Polytechneion is het vlaggenschip van
onze en jullie strijd, onze gezamenlijke strijd tegen de dictatuur
en voor democratie.!” (Etho Polytechneio! Lae tis Elladas
to Polytechneio einai simaioforos tou agona mas, tou agona sas,
tou koinou agona mas enantia sti diktatoria kai gia tin Dimokratia).
De linkse en latere politicus, Maria Damanaki was een van de sprekers.
Kort daarop kwamen duizenden arbeiders en jongeren samen met hen
in en buiten de Athene Polytechnic demonstreren.
Tegen
woensdag 14 november hadden 1.500 studenten zich in de Polytechnic
gebarricadeerd. De spanning groeide met elk uur dat voorbij ging
en heel de daaropvolgende dag kwamen meer mensen naar de school
naast het Archeologisch Museum. In de late namiddag van vrijdag
16 november vulde een massa demonstranten het gebied van de Panepistimiou
Straat tot helemaal aan het kruispunt met de Alexandras Laan.
Getuigen
zijn het niet met elkaar eens over aan welk einde van de Patission
Straat de eerste traangasgranaten gegooid werden. De verstikkende
dampen verschrikten de massa die halsoverkop vluchtte nog voor
de eerste tanks uit de richting van de Alexandras Laan in de Patission
Straat verschenen.
In
de vroege uren van zaterdag 17 november 1973 kwamen ongeveer 25
AMX 30 tanks aan de Polytechnic toe. Een stelde zich recht tegenover
de hoofdingang op. Vijftien minuten later vroeg een studentenafvaardiging
30 minuten zodat ze de schoolterreinen konden ontruimen maar ze
kregen er slechts 15. Minder dan 10 minuten later stormde de AMX
30 tank door de poort van de Athene Polytechnic.
De
gebeurtenissen werden gefilmd door de Belgische journalist Albert
Coerant die gedurende de militaire dictatuur als correspondent
voor de Belgische en Nederlandse televisie werkte. De film is
vrij donker maar is toch duidelijk genoeg om te zien dat de tank
door de ingang van de Polytechneion stormde terwijl er nog studenten
bovenop de poort zaten.
In
opnames van de “Vrije Athene Polytechnic Radio” die
over het schoolterrein uitzond, is de stem van een jongeman te
horen die de soldaten (hij noemt ze strijdmakkers) die het gebouwencomplex
omsingelden, wanhopig smeekt de militaire bevelen niet op te volgen
en niet te vechten tegen “protesterende broeders”.
De stem gaat over in een uitbarsting van emoties waarbij de tekst
van het Griekse nationale volkslied wordt geciteerd. Kort nadat
de tank de school was binnengestormd, hield de radio-uitzending
op.
Volgens
een, sterk betwist, officieel onderzoek na de val van de junta,
werden er geen studenten van de Athene Polytechnic gedood tijdens
het incident en werden er slechts enkele gewond door de tank.
Onofficiële bronnen verschillen over hoeveel er stierven
tijdens de tankinvasie in de Polytechnic maar een aantal werd
met zekerheid in de omgeving van de school gedood. Een aantal
anderen werden waarschijnlijk gedood in de Patission Straat door
zenuwachtige militaire scherpschutters alsook in wat lijkt op
ongecontroleerd schieten dat tot in de vroege uren van zaterdag
17 november doorging. Volgens deze onofficiële bronnen werden
tenminste 24 mensen gedood (het kunnen er meer zijn), honderden
werden gewond en ongeveer 1.000 personen werden gearresteerd aan
de Polytechnic en aan het Ministerie van Openbare Orde waar studenten
ook protesteerden.
Eerbetoon
aan het Atheense Polytecnic oproer in 1973
Muziek
Eindtekst
Bron
To
Oneiro tou Polemisti (De droom van de vechter) gezongen
door Giannis Haroulis.
Vandaag sterft het fasisme.
Opgedragen aan diegenen die de vrijheid van het land hoger
stelden dan hun leven ...aan hen die pijn werd aangedaan,
die probeerden, die bloedden, die stierven…
Athene Polytechnic School 1973
Hoewel
verschillende (sommigen van hen kinderen en zelfs een baby) met
zekerheid gedood werden in het kruisvuur aan de Athene Polytechnic,
is het niet zeker of ook studenten van de Athene Polytechnic
zelf stierven. Het doet de nagedachtenis van diegenen die op 17
november 1973 het leven verloren geen eer aan om te gissen of
fictieve aantallen op te geven.
Zowel
op zondag 18 als op maandag 19 november 1973 verhinderden een
groot aantal militairen en politieagenten dat massa’s mensen
in het centrum van Athene samen kwamen. Op strategische plaatsen
stonden tanks opgesteld en het parlementsgebouw
was omsingeld. Heel Griekenland werd gedurende een week onder
de krijgswet geplaatst er gold een samenscholingsverbod van meer
dan vier mensen. Er werd ook een avondklok ingesteld van 19:00
tot 05:00 uur en een aantal mensen werden doodgeschoten omdat
ze deze overtraden. Doorheen gans het land werden 28 studentenverenigingen
opgedoekt en hun bezittingen aangeslagen.
17
November
Elk
jaar op 15 november is de campus van de Polytechnic gesloten
(de dag dat de studenten oorspronkelijk de campus in 1973
bezetten). Op 17 november zijn alle
Griekse scholen en universiteiten gesloten. Studenten
en politici leggen die dag kransen neer bij het monument
vlakbij de Polytechnic met de namen van alle Polytechnic
studenten die stierven tijdens de Griekse Weerstand in
de jaren 1940. De lijst bevat geen namen van studenten
die tijdens het Polytechnic oproer werden gedood. De herdenkingsdag
eindigt traditioneel met een demonstratie die aan de campus
van de Polytechnic vertrekt en eindigt aan de Ambassade
van de Verenigde Staten.