ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Το Ελληνικό Στρατιωτικό Πραξικόπημα
(Καθεστώς των Συνταγματαρχών)
Η Διαμάχη για την Κύπρο και η Πτώση της Χούντας
1970-1974: Συνταγματική αποτυχία

Σύμφωνα με τις συνταγματικές ρυθμίσεις, η Κύπρος επρόκειτο να γίνει ανεξάρτητη, μη ευθυγραμμισμένη δημοκρατία με Ελληνοκύπριο πρόεδρο και Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο. Η γενική εκτελεστική εξουσία θα ανατιθόταν σε υπουργικό συμβούλιο με αναλογία επτά Ελλήνων προς τριών Τούρκων. Οι Ελληνοκύπριοι αντιπροσώπευαν το 78% του πληθυσμού και οι Τουρκοκύπριοι το 18%. Το υπόλοιπο 4% απάρτιζαν μειονοτικές κοινότητες.

Εντός μικρής χρονικής περιόδου έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες διαμάχες μεταξύ των δύο κοινοτήτων, που αφορούσαν στη φορολογία και στη δημιουργία ξεχωριστών δήμων. Εξαιτίας του νομοθετικού συστήματος αρνησικυρίας (βέτο), οι διαμάχες οδήγησαν σε προβλήματα λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και της κρατικής διοίκησης.

Οι επανειλημμένες προσπάθειες για εξεύρεση λύσης απέτυχαν. Τελικά, στις 30 Νοεμβρίου 1963, ο Μακάριος έθεσε επί τάπητος μία πρόταση δεκατριών σημείων, σχεδιασμένη για να εξαλείψει τα προβλήματα λειτουργίας της κυβέρνησης. Η Τουρκία αρχικά την απέρριψε. Μερικές ημέρες αργότερα, στις 2 Δεκεμβρίου 1963, ξέσπασαν μάχες μεταξύ των δύο κοινοτήτων στη Λευκωσία. Κατά τις ημέρες που ακολούθησαν οι διαμάχες επεκτάθηκαν σε ολόκληρο το νησί.

Ταυτόχρονα, η οικουμενική κυβέρνηση κατέρρευσε. Το πώς έγινε αυτό αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα στη σύγχρονη Κυπριακή ιστορία. Οι Ελληνοκύπριοι υποστηρίζουν πως οι Τουρκοκύπριοι αποσύρθηκαν για να δημιουργήσουν τη δική τους κυβέρνηση. Οι Τουρκοκύπριοι υποστηρίζουν πως αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν. Στην πραγματικότητα, όπως συνήθως συμβαίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση.

Πολλοί Τουρκοκύπριοι επέλεξαν να αποσυρθούν από την κυβέρνηση. Πάντως, σε πολλές περιπτώσεις, όσοι επέλεξαν να παραμείνουν στις θέσεις τους εμποδίστηκαν από τους Ελληνοκύπριους. Επίσης, πολλοί από τους Τουρκοκύπριους αρνήθηκαν να συμμετάσχουν επειδή φοβούνταν για τη ζωή τους ύστερα από τα τελευταία βίαια επεισόδια που είχαν σημειωθεί. Κατά τις ημέρες που εκολούθησαν τις μάχες, έγινε μία απέλπιδα προσπάθεια εκτόνωσης της κρίσης.

Τελικά, στις 27 Δεκεμβρίου, συστάθηκε προσωρινή ειρηνευτική δύναμη από τη Βρετανία, την Ελλάδα και την Τουρκία. Η δύναμη αυτή παρέμεινε μέχρι την έλευση της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ, η οποία προήλθε από το Ψήφισμα 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που υπεγράφη στις 4 Μαρτίου 1964.