Kerken in Athene

Basilica van Ilissos & Martyrium
van Sint Leonides

De basilica van de rivier Ilissos is een van de meest belangrijke vroegchristelijke monumenten in Athene, gelegen aan de zuidoostelijke zijde van het Olympeion waar de takken van de rivier een eilandje vormen. De site is toegankelijk via de Ardittou Straat. De kerk werd in de eerste helft van de 5de eeuw opgericht en staat in verband met tal van activiteiten van Keizerin Athinaïs-Eudokia.

Het gebouw was een drie beuken basilica met een houden zadeldak. Enkel het heiligdom was bedekt met een gewelf of een koepel wat afgeleid kan worden van de vier grote colonnes aan het einde van de half cirkelvormige apses. De vloer van de basilica en de atrium waren voorzien van mozaïek van hoge kwaliteit die vogels en planten afbeeldden. Delen van deze mozaïeken bleven bewaard en kunnen nu gezien worden in het Christelijk en Byzantijns Museum in Athene.

De enige referentie naar de kerk kan gevonden worden in een voordracht door Michael Choniates, Bisschop van Athene, ter ere van Leonides die, samen met zeven vrouwen in 250 AD gedurende het bewind van Keizer Decius, als martelaren stierven in Corintië. De voordracht maakt duidelijk dat, tegen de tijd van de wijding van de Bisshop, de relikwieën van de martelaren waren overgebracht naar een graf in Athene.

Michael Choniates (ca. 1138-1222) Michael Choniates was schrijver en Bisschop van Athene (1182-1204). Hij werd later heilig verklard. Hij had een hoge opleiding genoten en had een groot respect voor de klassieke erfenis van Athene. In zijn geschriften klaagde hij regelmatig over het culturele verval van de stad. Als Bisschop van Athene verlichtte hij de bevolking van de zware belastingen en hij leidde de weerstand tegen de bezetting door Leo Sgouros in 1203. Na de bezetting van Athene door de Franken in 1204, weigerde Choniates de nieuwe situatie te aanvaarden en vluchtte, eerst naar het eiland Kea, dan naar Euboa. Van 1233-34 verschenen heel wat afbeeldingen van Choniates in de kerken van Athene wat betekent dat hij snel na zijn dood heilig verklaard werd.

Bisschop Choniates vermeldt ook een kerk die al in slechte staat was en gewijd aan de martelaar. Deze kerk kan geïdentificeerd worden als de basilica van Ilissos omdat er zich onder zijn noordwestelijke kant een crypte bevindt met graven waarin de resten van Leonides en zijn mede martelaren waarschijnlijk rusten. Er is ook archeologisch bewijs dat de basilica verbindt met een andere toewijding aan Leonides, in Lechaio, nabij de plaats waar de martelaren stierven. Latere documenten geven geen informatie over het monument.

Het uiteindelijke verdwijnen van de kerk kan veroorzaakt zijn door een overstroming van de Illissos rivier maar het kan ook het werk geweest zijn van Ali Hakseki, de Osmaanse gouverneur van Athene die, om een nieuwe verdedigingsmuur in 1778 voor de stad te kunnen bouwen, alle oude en middeleeuwse gebouwen en monumenten in het gebied liet afbreken. Archeologische opgravingen hebben het grondplan van de kerk terug aan de oppervlakte gebracht.

Leonides Leonides was Bisschop van Athene in de 3de eeuw. Hij stierf als een martelaar in Corinthië samen met zeven vrouwen-decanen die hem vergezelden. Zijn overblijfselen werden in het midden van de 4de eeuw naar Athene gebracht. Een martyruium werd gebouwd om zijn overblijfselen in te bewaren en later werd er een basilica aan toegevoegd.

Zuidoosten van de Olympeion
Acropoli
 Raadpleeg de Griekse woordenlijst voor verklaring van typische woorden.