Αρχαία Αγορά

Βορειοδυτική πλευρά

Ο βωμός των Δώδεκα Θεών

Ο ορθογώνιος βωμός, που περικλείεται από τείχος (περίβολος – ένα τείχος που περίκλεις ιερούς χώρους), βρίσκεται κοντά στα βόρεια όρια της Αγοράς.

Αναγνωρίστηκε από μιά βάση αγάλματος με μια επιγραφή πάνω της που βρέθηκε στη δυτική πλευρά του περιβόλου. Ο αρχικός βωμός χτίστηκε το 522/21 π.Χ. από τον Πεισίστρατο και ανοικοδομήθηκε το 425 π.Χ. για να επισκευαστούν οι ζημιές που προκλήθηκαν κατά την Περσική εισβολή του 480/79 π.Χ.. Ο βωμός χρησιμοποιούταν σαν αρχή μέτρησης των αποστάσεων στους δρόμους. Από τον 5ο αιώνα π.Χ. ο βωμός συνδέθηκε με τη Θεά του Ελέους, πιθανόν επειδή περιέλαβε περιοχή εντός του ιερού χώρου που λειτουργούσε σαν άσυλο. Οικάζεται ότι μέσα στον ιερό χώρο υπήρχε επίσης και ένας στρογγυλός μαρμάρινος βωμός του 4ου αιώνα π.Χ.

Ένα χαμηλό πόρινο τείχος (περίβολος) περίκλειε τον βωμό. Το τείχος αποτελούταν από πόρινες πλάκες και δοκούς. Υπήρχαν δύο είσοδοι που βρίσκονταν στο μέσον των ανατολικών και των δυτικών πλευρών. Δέντα και θάμνοι ήταν φυτεμμένα στον εσωτερικό χώρο, γύρω από τον βωμό. Υπήρχαν επίσης δύο πέτρινες λεκάνες με νερό.

Η βόρεια και η νότια πλευρά της αρχικής κατασκευής είχαν μήκος 9.35 μέτρα και η δυτική και ανατολική πλευρά 9.86 μέτρα αντίστοιχα. Όταν το κτήριο αναστυλώθηκε περί το 425 π.Χ., μειώθηκε το μήκος της βόρειας και της νότιας πλευράς του σε 9.05 μέτρα. Μόνοα μία από τις γωνίες είναι ορατή σήμερα. Το υπόλοιπο της κατασκευής έχει ανασκαφεί, αλλά έκτοτε καλύπτεται από τις ράγες του τραίνου. Καθώς ο Βωμός των Δώδεκα Θεών βρισκόταν στη μέση της Αγοράς, θεωρούταν το κέντρο της πόλης.

Ναός του Άρεως

Τα θεμέλια του Ναού και του βωμού του Άρεως βρίσκονται στο μέσον της ανοικτής πλατείας της Αγοράς, βόρεια του Ωδείου του Αγρίππα. Ο μαρμάρινος αυτός ναός Δωρικού ρυθμού χτίστηκε περί το 430 π.Χ.. Κατά την κατασκευή του ακολουθήθηκε το μοντέλο του Ναού του Ηφαίστου (Ηφαίστειον).

Ο ναός αρχικά ήταν θεμελιωμένος αλλού, πιθανόν στις Αχαρνές στις πλαγιές του όρους Πάρνηθα, αλλά αποσυναρμολογήθηκε και μεταφέρθηκε στην Αγορά περί το 15 π.Χ., οπου τοποθετήθηκε σε νέα θεμέλια.

Μαζί με τον νοτιοανατολικό και τον νοτιοδυτικό ναό, ανήκει στο μοναδικό οικιστικό πρόγραμμα που εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυγούστου, οπότε και πολλά εξαιρετικά παραδείγματα Κλασσικής αρχιτεκτονικής μεταφέρθηκαν στην Αγορά, κυρίως για να υποστηρίξουν τη λατρεία της αυτοκρατορικής θρησκείας.

Ο Ναός του Απόλλωνα Πατρώου

Ο ναός, που ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα, ανεγέρθηκε μεταξύ 340 και 320 π.Χ.. Ήταν ένας μικρός ναός που χτίστηκε σύμφωνα με τον ιωνικό ρυθμό και το όνομά του, Πατρώος, που σημείνει πατέρας, αναφέρεται στον θεό Απόλλωνα, ο οποίος λατρευόταν ως ο ιδρυτής του ιωνικού έθνους. Το λατρευτικό άγαλμα δέσποζε μέσα στον σηκό και ήταν έργο του Ευφράνορα.

Κάτω από αυτό τον ναό υπάρχουν τα ερείπια ενός μικρότερου, αψιδωτού ναού του Απόλλωνα (6ος αιώνας π.Χ.). Ο ναός αυτός πιθανώς καταστάφηκε από τους Πέρσες το 480/479 π.Χ..

Ο ναός περιελάμβανε έναν πρόναο (εσωτερική περιοχή του προστώου), έναν σηκό (εσωτερική αίθουσα ναού) και ένα άδυτο (εσωτερικό ιερό) στη βόρεια πλευρά του. Σύμφωνα με τον Παυσανία υπήρχαν τρία αγάλματα του Απόλλωνα εντός του ναού. Το θρησκευτικό άγαλμα του θεού ήταν έργο του γλύπτη Ευφρανορα. Ταυτοποιήθηκε με το άγαλμα του Απόλλωνα Κιθαρωδου που βρίσκεται στην ίδια περιοχή και φιλοξενείται στο μουσείο της Αρχαίας Αγοράς. Το άγαλμα του Απόλλωνα Αλεξικακου ήταν έργο του γλύπτη Καλαμι, ενώ ένα άλλο που βρίσκεται στην περιοχή φιλοτεχνήθηκε από τον Λεωχάρη.

Μπροστά από το άδυτον του ναού βρίσκονται τα ερείπια ενός μικρού ναού (5.20 μ επί 3.65 μ)ο οποίος χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. και ταυτοποιήθηκε ως ο Ναός του Διός Φρατρίου και της Αθηνάς Φρατρίας, προστάτων των αθηναϊκών φρατρίων.

Το οπλοστάσιο

Το οπλοστάσιο βρίσκεται στη βάση του λόφου του Αγοραίου Κολωνού, βορειοανατολικά του Ηφαιστείου. Τα θεμέλια του ογκώδους ορθογώνιου κτηρίου (17.6 μ επί 44.4 μ) έχουν διατηρηθεί και χρονολογούνται στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ..

Το εσωτερικό του χωριζόταν σε τρία κλίτη με δύο σειρές από οκτώ κίονες έκαστη, οι οποίοι στήριζαν τους τοίχους και την ξύλινη οροφή του κτηρίου. Χρησιμοποιούταν ως χώρος φύλαξης των όπλων και άλλου στρατιωτικού υλικού. Πιθανολογείται επίσης πως το ελαιόλαδο που προοριζόταν για τους νικητές των Παναθηναίων φυλασσόταν εδ

Το άγαλμα του Αδριανού

Ένα άγαλμα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.Χ.), λίγο μεγαλύτερο από το φυσικό μέγεθος, που βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Αρχαίας Αγοράς, αντικρύζει τα κυβερνητικά κτήρια στα δυτικά. Ο Αδριανός ήταν λάτρης του ελληνικού πολιτισμού και ανακατασκεύασε ή θεμελίωσε πολλά κτήρια της Αθήνας.

Το άγαλμα αυτό αρχικά βρισκόταν στη Στοά του Διός. Ο Αδριανός απεικονίζεται να φορά έναν θώρακα πανοπλίας. Διακρίνται επίσης οι δύο γιοι Romulus και Remus τους οποίους θηλάζει μία λύκαινα. Οι Romulus και Remus είναι οι θρυλικοί δίδυμοι οι οποίοι, αφότου εγκαταλείφθηκαν, θηλάστηκαν από μία λύκαινα και όταν ενηλικιώθηκαν ίδρυσαν την πόλη της Ρώμης. Έτσι η εικόνα της λύκαινας και των διδύμων αδελφών φέρνουν στη μνήμη τη θεμελίωση της Ρώμης.

Η θεά της Αθήνας, Αθηνά, στέκεται πάνω από τη λύκαινα, δείχνοντας πως ο Αδριανός θεωρούσε πως ο ελληνικός πολιτισμός υποστηριζόταν από τη Ρώμη.